|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Syangela |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Kent |
|
Rakım:
|
m |
|
Bölge:
|
Ege |
|
İl:
|
Muğla |
|
İlçe:
|
Bodrum |
|
Köy:
|
Alazeytin |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Yüzey Araştırması |
|
Dönem:
|
Arkaik Klasik |
|
|
|
  |
|
| Yeri: Muğla İli; Bodrum İlçesi'nin doğusunda; Çiftlikköyü'nün batısında yer alır. Bugünkü ismi Alazeytin Kalesi olarak geçmektedir [Bean 2000:129]. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: |
| Tarihçe: Syangela; Halikarnassos yarımadasındaki sekiz Leleg kentinden biridir. Syangela halkı; Myndoslular gibi Halikarnassos'a göçe zorlanmamış ancak başka bir yerde yeniden kent kurmuştur. Bu kent Theangela'dır. Syangela'nın; kendisine bağlı olan Amynanda ile beraber Attika-Delos Deniz Birliği'ne bir talent vergi ödediği bilinmektedir. Pigres adlı bir şahıs bu sıralarda kentin yöneticisidir. MÖ 480 yılındaki Salamis Deniz Savaşı'nda bir Pers gemisinde komutan olan bir başka Karialı Pigres de; büyük olasılıkla aynı şahsın ailesindendir. MÖ 500'e tarihlenen ve üzerlerinde griffon başı olan bir grup gümüş sikkenin aynı aile zamanında basıldığı tahmin edilmektedir. Bir kısmı Alakilise kıyısında; küçük bir kısmı da Theangela'da bulunmuş olan bu sikkeler; Pigres'in; bölgede belli bir süre hüküm sürmüş olduğunu gösterir [Bean 2000:127]. Syangela'nın lokalizasyonu ile ilgili farklı görüşler vardır. Radt; Etrim Köyü'nün güneybatısında; Kaplan Dağı'nın ilerisinde ve Theangela'ya; Alazeytin'den daha yakın olan bir başka Leleg yerleşmesini Syangela ile bağdaştırmıştır. Söz konusu yerleşmenin olduğu yörede bulunan geniş bir mezarlık; Pedasa'daki tümülüslerden oluşan mezarlığı andırır. Bu mezarlardan büyük boyuttakilerin; yönetici ailesinden şahıslara ait olabileceği düşünülmektedir. Persler'in; MÖ 546'da Syangela'yı yağmalamasından sonra halk; bugünkü Etrim yakınlarına (daha sonra Theangela olacak bölgeye); özellikle Manastırtepesi ve etrafına yerleşmiştir (bak. Theangela). MÖ 5. yüzyıla tarihlendirilmiş bir tümülüs; Syangela'daki yerleşmenin devam ettiğini gösterir. Bu kent; olasılıkla MÖ 4. yüzyılın ikinci çeyreğinde; Theangela Kenti Maussollos tarafından yeniden düzenlendiği ve ismi verildiği zaman terk edilmiştir [Bean 2000:135]. Bean; Theangela'daki bazı yapıların Leleg mimarisinin özelliklerini yansıttığını kabul etmektedir. Bu durum Theangela'nın Syangela'nın üzerine kurulmuş olabileceği fikrini destekler görünse de; Bean inşaat ustalarının bazı yerlerde eski gelenekleri devam ettirmiş olabileceklerine dikkati çekmektedir. Araştırmacıya göre; Alazeytin'deki Leleg yerleşmesi Syangela'dır [Bean-Cook 1955:146]. |
| Araştırma ve Kazı: 19. yüzyılın ikinci yarısında Judeich; 1950'lerde Bean ve Cook; 1964-66 yılları arasında Radt tarafından Alazeytin Kalesi'nde araştırmalar yapılmıştır. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanmış tescilli arkeolojik sit alanları listesinde yer almaktadır. |
| Tabakalanma: |
| Buluntular: |
| Kalıntılar: Sur: Kentin etrafı Leleg tarzında; kabaca yuvarlak bir plana sahip olan sur ile çevrilidir. Kare planlı kulelerle desteklenen surun doğu kısmında yarım daire şeklinde bir bastion vardır. Ana kapı güneydedir. Duvardan içeriye girinti yapmak suretiyle kapının savunması kuvvetlendirilmiştir. Kentin içinde; etrafı duvarla çevrili bir başka alan içkale görünümündedir. Bu; Leleg yerleşmelerinin tipik özelliklerinden biridir. Etrafındaki kuleler ile korunmaktadır. Kalenin içinde bir sarnıç ve ortak bir avluya bakan odalar tespit edilmiştir. İçkalenin batısında yapı düzgün kesme taş işçiliği ile kentin diğer yapılarından farklı durmaktadır. İyi korunmuştur. Daha geç bir tarihe aittir. Bir tür gözetleme kulesi olduğu düşünülen yapının Maussollos zamanında yapılmış olabileceği ve çevredeki araziyi kontrol etmek ve kentten ayrılmış olan eski sakinlerin geri dönmelerine engel olmak için inşa edildiği öne sürülmüştür. Agora: Kalenin doğusunda; anakayaya oyulmuş merdivenlerle geçiş sağlanan ve agora olduğu düşünülen büyük bir açık alan yer alır. Tapınak/Kutsal Alan: Agoranın güneydoğu köşesinde bir tapınak ya da heroon olabilecek bir yapı vardır. İçinde iki sütun başlığı bulunmuştur. Kuzey duvarına bitişik bir başka yapı daha mevcuttur. Araştırmacı bu yapıyı MÖ 6. yüzyılın ortalarına tarihlendirmekte ve aynı yüzyıldaki Pers saldırılarından sonra inşa edilen yapılarla ilişkilendirmektedir. İçkalenin batısında oldukça tahrip olmuş yapının; kentin kutsal alanı olabileceği düşünülmüştür. Konut: İçkalenin kuzey; doğu ve güney yönlerindeki mimari kalıntılar konutlara aittir. Birbirine bitişik inşa edilmiş evlerin dar sokaklarla ayrılması tipik Leleg mimarisini yansıtır [Bean 2000:129-130]. Diğer: Kentin birkaç yüz metre güneybatısında Leleg Dönemi için çok tipik olan bir grup yapı yer alır. Yuvarlak planlı yapıların kare ya da dikdörtgen planlı bir başka yapı ile bitişik bir şekilde inşa edildiği gözlenmiştir. Yuvarlak planlı olan yapı yaklaşık 12-15 m çapındadır. Her yuvarlak planlı yapının bir bölümünde; ikinci bir duvarın esas duvara iki noktada birleştirildiği gözlenmiştir. Esas duvar ile ikinci duvar arasında kalan alan ise ara duvarlar vasıtasıyla bölmelere ayrılmıştır. Bu bölmelerin üzeri bindirme tonozludur. Kare planlı yapıların depo; yuvarlak yapıların ise koyun; keçi gibi hayvanların barınağı olarak kullanıldığı ileri sürülmüştür. Halikarnassos yarımadasında bu tip yapılara sıklıkla rastlandığı; ancak buradaki gibi her zaman bir kent ile bağlantılı olmadıkları belirtilmiştir [Bean 2000:130]. |
| Yorum ve tarihleme: |
