|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Harpasa |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Kent |
|
Rakım:
|
m |
|
Bölge:
|
Ege |
|
İl:
|
Aydın |
|
İlçe:
|
Nazilli |
|
Köy:
|
Esenköy |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
Arkaik Roma Hellenistik |
|
|
|
  |
|
| Yeri: Aydın İli Nazilli İlçesi'nin güneyinde eski ismi Arpaz; bugünkü ismi Esenköy olan köyde; oldukça dik bir dağ yamacında yer alır. Menderes'in güneyinde; Akçay (Harpasos) Vadisi'nin başındadır [Varinlioğlu 1996:124; Varinlioğlu 1997b:297-298]. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: Harpasa'dan kuzeye doğru uzanan tepelerde bulunan tümülüslerin Lydia etkisi ile yapıldıkları düşünülmektedir [Varinlioğlu 1996:124]. |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: 1994 ve 1995'te Varinlioğlu tarafından kazı çalışmaları yapılmıştır. |
| Tabakalanma: |
| Buluntular: |
| Kalıntılar: Kentin; Yunan modeline uygun olarak kurulmuş olduğu göze çarpar [Varinlioğlu 1997:300]. Öncelikle teraslar üzerinde kurulmuş olan kent; ovada da geniş bir alana yayılmıştır [Varinlioğlu 1996:124-125]. Kazılarda ele geçen Attika çanak çömleği de; daha önceden kıta Yunanistanı ile ilişki içinde olduğu anlaşılmaktadır. Aynı yerde Bizans ve Osmanlı dönemlerinde de yerleşim devam etmiştir [Varinlioğlu 1997b:300]. Bizans Dönemi'nde de kullanılan akropoliste; Arkaik Dönem tapınağı da vardır [Varinlioğlu 1997b:297]. Agora: Agora olduğu düşünülen alanda yapılan kazılarda Hellenistik Dönem'e tarihlenen bosajlı taşlardan inşa edilmiş üç oda tespit edilmiştir. Bu odaların işlevsel olarak arazideki eğimden kaynaklanan toprak kaymasını engellediği düşünülmüştür. Roma Dönemi'nde ise bu odalar doldurulup üzerlerine tonozlu bir yeraltı galerisi getirilerek dikdörtgen planlı gösterişli bir yapı inşa edilmiştir. Kuzey-güney doğrultusundaki yaklaşık 20 payanda ayağı ile desteklenen duvarı 40 m uzunluğundadır. Binanın kuzey kısmının kentin merkezinde olması ve tiyatroya olan yakınlığı dolayısıyla burasının agora ya da forum olması gerektiği düşünülmüştür [Varinlioğlu 1997b:299]. Tiyatro: Oturma sıralarını ikiye bölen diazoma kaya üzerine oturtulmuştur. Oturma sıralarını sınırlandıran analemma duvarları ise bulunamamıştır. Yukarı kısımdaki sıraların kavissiz; aşağı kısımdakilerin ise kavisli oldukları gözlenmiştir. Oturma sıralarının iki farklı sistemde düzenlenmiş olmaları ile tiyatronun yukarısındaki terasın durumu göz önüne alındığında; tiyatronun birden fazla inşa evresinden geçmiş olabileceği düşünülmüştür. Buna göre; gymnasionun inşasından önce bir seyir yeri (theatron) sonradan tiyatroya dönüştürülmüş olabilir. Bununla ilgili daha kesin cevaplara ulaşabilmek için kazı yapılması gerektiği vurgulansa da tiyatronun; üzerinde durduğu kayanın kırılma olasılığı kazı faaliyetlerini engellemiştir. Orkhestranın ortasında bugünkü köye ait bir su deposu vardır. Bu yüzden oturma sıralarının aşağıda tam olarak nerede bittiği anlaşılmamıştır [Varinlioğlu 1997b:298-299]. Gymnasion: Tiyatronun yukarısında yer alır. Burada yapılan çalışmalarda Hellenistik Dönem'e ait bir teras üzerinde büyük bir sütun sırasının olduğu ve bu terasın; tiyatronun yapımı sırasında yeniden düzenlendiği tespit edilmiştir [Varinlioğlu 1997b:298]. Nekropolis/Mezar: Kentin güneyindeki vadinin karşı sırtlarında yer alır [Varinlioğlu 1997b:297]. |
| Yorum ve tarihleme: |
