©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi


Fatmalı Kalecik

Çizimler için tıklayın...

maps

Fotoğraflar için tıklayın...

Fatmalı Kalecik
Türü:
Höyük
Rakım:
840 m
Bölge:
Doğu Anadolu
İl:
Elazığ
İlçe:
Keban
Köy:
Fatmalı
Araştırma Yöntemi:
Kazı
Dönem:
İlk Son

     


Yeri: Keban Barajı göl suları altında kalmadan önce; Elazığ il merkezinin yaklaşık 32 km kuzeybatısında; Ağın İlçesi'nin güneydoğusunda; Fatmalı Köyü'nün 4.200 m güney-güneydoğusundaydı. Kodu N 52 / 3.
Konumu ve Çevresel Özellikleri: Günümüzde Keban Baraj gölü sularının altında kalan yerleşme yeri; meşe ormanı ile kaplı tepelerle çevrelenmiş; kuzeyi Murat Suyu'na açık; dar bir vadide bulunmaktaydı. Höyüğün dibinden doğan bir pınar; küçük bir dere oluşturarak; birkaç km kuzeydeki eski Murat Suyu'na dökülmekteydi. Höyüğün ovadan 2 m yüksekliğinde; 60 m çapında yayvan ve küçük bir tepe olduğu belirtilmektedir.
Tarihçe:
Araştırma ve Kazı: R. Whallon ve S. Kantman yönetiminde Keban Barajı göl alanında su altında kalacak yerleşme yerlerini saptamak amacıyla yapılan yüzey araştırmasında bulunmuştur. Höyüğün yüzeyinden sistemli bir toplama yapılmış ve bu sonuçların; kazı sonuçlarıyla uyuşup uyuşmadığını kontrol etmek amacıyla; 1968 yılında küçük bir test kazısı gerçekleştirilmiştir. Kazı; 10 m uzunluğunda 1 m genişliğinde; yaklaşık kuzey-güney istikametinde bir hendek şeklinde yapılmış; açmanın kuzey ucunda 2x2 m'lik kare bir alan açılmıştır.
Tabakalanma: Kazılar sonucunda tepenin kuzeyde 3.9 m; güneyde 2.8 m kalınlığında bir kültür dolgusuna sahip olduğu anlaşılmıştır. Kazı; açma duvar kesitinden 40 m çapında; 3.9 m kalınlığında bir ilk tabaka ile; bunun ucuna yerleşen bir ikinci tabakadan ibarettir. İkinci yerleşmede; mevcut köy büyümüştür.
Buluntular: Mimari: Açmaların çok küçük oluşu sağlıklı bir mimari ile karşılaşılamamasına yol açmıştır. İlk yerleşmeye ait yapı kalıntıları bulunamamıştır. Buna karşılık daha geç devir yerleşmesinin taş temelli; kerpiç duvarlı yapılarına ait; çok küçük birimler ortaya çıkartılmıştır. Üç yapım evresi olan bir yapı bulunmuştur. Çanak Çömlek: Alt/İlk Yerleşim Tabakasında: El yapımı; içine minik kaya tanecikleri karıştırılmış hamurlu; koyu kahverengi; gri renkte; açkılı maldan parçalar ve bir iki tüm kap bulunmuştur. Yayvan kaseler; dışa dönük ağızlı küp; süzgeç gibi biçimler vardır. Üst/İkinci Yerleşim Tabakası: El yapımı; kırmızı yüzey renkli maldan; açkılı bir tür ile saman katkılı hamurlu; krem; kırmızı; açık kahverengi yüzey renkli maldan parçalar görülmüştür. Yontma Taş: Alt tabakada çakmaktaşı; obsidiyene oranla altı kat daha fazla kullanılmıştır. Çekirdek parçaları; bıçaklar; yan kazıyıcı gibi parçalar ve büyük sayıda artık parça vardır. Üst tabakada ise obsidiyen; daha fazla tercih edilmiştir. Yan kazıyıcı; ön kazıyıcı; kama; ok ucu gibi alet ve silahlar az sayıdadır. Sürtme Taş: Alt tabakada az sayıda öğütme taşı ve parçası bulunmuş; üst tabakada ise alt tabakadakilere benzeyen bir endüstri ile çekiç taşları ele geçmiştir. Maden: Bir bakır parçası ve çok sayıda cüruf; madencilik izleri olarak gösterilebilir. Hayvan Kalıntıları: En alt tabakada koyun; keçi; inek ve köpek kemikleri ele geçmiştir. Tümü evcil olan bu hayvanlardan koyun ve keçi daha fazla sayıda tüketilmiştir. Üst tabakada ise bu hayvanlara ilaveten domuz; porsuk; tilki ve yabani tavşan kemikleri ele geçmiştir.
Kalıntılar:
Yorum ve tarihleme: Sadece bir yüzey toplamasının sonuçlarını denemek için kazılan; Fatmalı-Kalecik; diğer adıyla Adsıztepe Höyüğü; gerçekten yüzey araştırmasının sonucunu doğrular veriler ortaya koymuştur.


Liste'ye