|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Ani |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Tekil Buluntu Yeri |
|
Rakım:
|
1480 m |
|
Bölge:
|
Doğu Anadolu |
|
İl:
|
Kars |
|
İlçe:
|
Merkez |
|
Köy:
|
Ocaklı |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Yüzey Araştırması |
|
Dönem:
|
|
|
|
|
  |
|
| Kars İl merkezinin kuşuçumu 42 km doğu-güneydoğusunda, Digor İlçesi'nin kuzeydoğusunda, Ani (yeni ismi Ocaklı) Köyü'ndeki Ani antik yerleşmesinin yakınındaki mağaraların önünde, dereye yakın kısımda yer almaktadır. En yüksek noktası 2.670 m olan Alaca Dağ'ın doğu eteklerinden doğan dere, harabelerin yakınında Arpaçay ile birleşmektedir. Kökten'in bahsettiği ama adını vermediği derenin bu dere olması gerektiği düşünülmektedir. Kökten, dereye yakın kısımlarda doğal mağaraların olduğunu bildirmekteyse de bu mağaralar hakkında fazla bir şey belirtilmemektedir. 1878-1918 yılları arasında Çarlık Rusyası'nın yönetiminde kalan Ani'deki ilk kazılar 1892 yılında N. Marr tarafından gerçekleştirilmiştir [Uluslararasi Dördüncü Türk Kültürü Kongresi Bildirileri]. 1942 yılında İ. K. Kökten'in Ani Harabeleri civarında yaptığı araştırmalarda bir adet yontma taş alet bulunmuştur. Kökten'in ardından 1965 yılında K. Balkan tarafından kazı yapılmıştır. 1991 yılında B. Karamağaralı yönetiminde başlayan sistemli kazı çalışmaları 2005 yılına kadar devam etmiştir. 2006 yılında H. Gündogdu başkanlığında kazı yapılmıştır. 2007'den 2009'a kadar Y. Çoruhlu başkanlığında gerçekleşen kazı çalışmaları, 2012 ve 2013 yılında Kars Müzesi tarafından gerçekleştirilmiştir. Ani'deki kazılar 2014 yılından beri F. Bayram başkanlığında sürdürülmektedir. Ani'deki çalışmaların en uzun sürelisi harabelerde devam etmiştir. Harabelerde üç ayrı yerde çalışılmıştır. Bu kısımlar; cami, hamam, iç kale etekleridir. Cami, Orta Ani'de Aslanlı Kapı'dan İç Kale'ye giden bugünkü yolun solunda, Arpaçay vadisinin dik yamacı üzerinde yer almaktadır. Cami harap görünmesine karşın temel duvarları gayet sağlamdır. Hamam, Kale kapısından İç Kale'ye giden yolun solunda Arpaçay istikametindedir. Ani harabelerinde, buluntular 3 yerde yoğunluk göstermektedir. Bunlar Cirittepe, Harmanyeri ve Ani Harabeleri'dir. Cirittepe'de çeşitli taş yapılar bulunmakta olup, burada 205 cm yükseklikte bir kule dikkat çekmektedir. Harmanyeri'ndeki buluntularda ise beş adet taş mezar ve iki taş mahzenin yanında çeşitli seramik kaplar bulunmuştur. Köy önü Harmanyeri olması dolayısıyla, kısmen düzeltilmesine rağmen, bir mezarlık tepesi görüntüsü vermemektedir. Köyün şimdiki mezarlığı da burada bulunmaktadır. Çeşitli tarihlerde yapılan araştırmalar sonrasında I. Tabakada tandırların çokluğu ve şekilleri Patnos'ta, Değirmentepe'de, I. Tabaka olarak adlandırılmış, Urartu devrine ait tandırları andırmaktadır. Ani'de çeşitli motifleri ihtiva eden başka başka kaplara rastlanmış olup bu eserler Erzincan Altıntepe'de Urartu Çağı'nda rastlanmamış olması nedeniyle önem arz etmektedir. Bu çeşit kapların Urartu devrinin sonuna veya Urartu devrini takip eden bir çağa tarihlendiği düşünülmektedir. Ani Harabeleri çok büyük bir alana yayılmış olup tarihin her döneminde yerleşme görmüştür. İçinde, birçok dönemin özelliklerini içeren mimari yapılar bulunmaktadır. |
| Yeri: Kars il merkezinin kuşuçumu 42 km doğu-güneydoğusunda; Digor İlçesi'nin kuzeydoğusunda; Ocaklı (Ani) Köyü'ndeki Ani antik yerleşmesinin yakınındaki mağaraların önünde; dereye yakın kısımda. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: En yüksek noktası 2.670 m olan Alaca Dağ'ın doğu eteklerinden doğan dere; harabelerin yakınında Arpaçay ile birleşmektedir. Kökten'in bahsettiği ama adını vermediği derenin bu dere olması gerekir. Kökten; dereye yakın kısımlarda doğal mağaraların olduğunu bildirmekteyse de bu mağaralar hakkında fazla bir şey söylememektedir. 1:100.000 ölçekli haritada özellikle Ani Harabeleri'nin batı kısmında birçok mağara işaretinin varlığı görülmektedir. Buluntunun bir tabakanın içinden çıkıp çıkmadığı hakkında da bir bilgi yoktur. |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: |
| Tabakalanma: |
| Buluntular: |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: |
