©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi


Çengeltepe

Çizimler için tıklayın...

maps

Fotoğraflar için tıklayın...

Çengeltepe
Türü:
Höyük
Rakım:
1335 m
Bölge:
İç Anadolu
İl:
Yozgat
İlçe:
Merkez
Köy:
Merkez
Araştırma Yöntemi:
Kazı
Dönem:
İTÇ II İTÇ III

     


Yeri: Yozgat il merkezinin yaklaşık 500 m doğusunda; Yozgat-Sivas karayolunun güneyindedir.
Konumu ve Çevresel Özellikleri: Çengeltepe adı verilen yükselti; yumuşak ve kıvrımlı bir yamacın sonunda; volkanik kökenli kayalık yükseltinin üzerindedir. Çengeltepe'nin tam karşısında; kuzeyinde Mercimektepe yer almaktadır. Bu ikiz yerleşme alanının arasındaki deve boynundan günümüz karayolu geçmektedir. Tuğla ocakları tarafından tepenin hemen hemen üçte ikisi tahrip edilmiştir.
Tarihçe:
Araştırma ve Kazı: Eşzamanlı oldukları ileri sürülen iki yerleşme alanından Çengeltepe'de kurtarma kazısının öncelikle yapılması yoğun tahribattan dolayı tercih edilmiştir. Kazı 1966 yılında Alacahöyük kazı ekibinden A. Ünal'ın başkanlığında gerçekleştirilmiştir. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanmış tescilli arkeolojik sit alanları listesinde yer almaktadır.
Tabakalanma: Eski Yozgat olarak nitelendirilen bu yerleşme yerinin İTÇ; Frig; Hellenistik-Galat Dönemi'nde iskan edildiği anlaşılmıştır. Tepedeki açmada İTÇ yerleşmesine ait 5 (genel tabakalanmada 8-4) yamaçta ise 2 tabaka tespit edilmiştir. 5 m'de ana toprak çıkmıştır.
Buluntular: Mimari: Alttaki 8-7. tabakalarda açma boyutu çok küçüldüğü için ortaya düzgün mimari çıkarılamamıştır. Ancak taban ve kil sıvalı bir ocak tabanı görülmüştür. 6. tabakada kısmen yanmış kerpiç duvar ile temsil edilmektedir. 5. tabakada da taş temeller bir yapının varlığını göstermektedir. Yangın geçiren 4. tabaka ise geniş bir alanda açıldığı için daha anlaşılabilir plan vermiştir. 3x2.5 m ölçülerindeki mekanın ortasında 2 m uzunluğunda bir ahşap direğin konduğu taş kaide; öğütme taşları ve diğer ev eşyası bulunmuştur. Ayrıca leğen şeklinde bir çukur; kenarları sıvalı olarak bulunmuştur. Çanak çömlek: Alt tabakada siyah maldan kaba parçalar ele geçmiştir. Kırmızı yüzey renkli kaplar 5 ve 6. tabakada çoğalmaktadır. Bunların yanında içi kırmızı; dışı kahverengi; içi dışı gri-boz; içi dışı siyah; içi siyah dışı kahverengi vd. yüzey renkli maldan parçalar da bulunmuştur. Biçimlerden çömlekler; meyvalıklar; maşrapalar; vazolar; tabak; fincan; huni; bileşik kap biçimleri vardır. Basık kulplu parçalar ele geçmiştir. Yüzeyde ise çok miktarda Alişar III tipinde parçalar bulunmuşsa da bunların tabaka ile bağlantısı pek yapılamamıştır. Bunlar krem astar üzerine koyu kahverengi boya ile ince; kalın çizgiler ve zikzaklarla bezenmiştir. Çengeltepe'de çizgi bezemeli ince maldan parçalar Alacahöyük'ün 5-6 tabakalarındakilere çok benzemektedir. Kil: Askılar ve ağırşaklarlar bulunmuştur. Biçimsel olarak standart tiptedir. Yontma Taş: Beyaz ve krem renkli çakmaktaşından dilgi bıçak; mızrak ucu gibi nesneler vardır. Az sayıdaki obsidiyen yonganın kullanılmış olması şüphelidir. Kemik/Boynuz: Kemikten uç ile bir domuz kemiğinden süs yapılmıştır. İnsan Kalıntıları ve Mezarlar: İçine çocuk ölüsü konan bir küp mezar saptanmıştır.
Kalıntılar:
Yorum ve tarihleme: Çengeltepe'nin İTÇ tabakalanması kesin olmamakla beraber; MÖ 2600-2000 yılları arasına konmaktadır. A. Ünal özellikle 4. tabakayı; MÖ 3 bin yılın sonunda birçok Tunç Çağı kent ve köyünü yok eden yangının varlığına dayanarak tarihlemektedir.


Liste'ye