|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Çatal Höyük |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Höyük |
|
Rakım:
|
200 m |
|
Bölge:
|
Akdeniz |
|
İl:
|
Hatay |
|
İlçe:
|
Reyhanlı |
|
Köy:
|
Çatalhöyük |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
İTÇ III İTÇ II |
|
|
|
  |
|
| Yeri: Antakya'nın kuzeydoğusunda; Reyhanlı'nın 4 km kuzeybatısında; Reyhanlı-Kırıkhan karayolunun doğu tarafındadır. Karayolu hemen höyüğünün yanından geçmektedir. Bu açıdan ulaşımı kolaydır. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: Afrin Çayı'nın hemen güney kenarındadır. Çanak çömlek dağılımına göre höyüğün boyutlarının 430x265 m olduğu belirtilmektedir. Ova tabanından yaklaşık 25 m yükseklikte; oval biçimlidir. |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: 1933 yılında R.J. Braidwood başkanlığında gerçekleştirilen yüzey araştırmasında; Amik Ovası'nın; 167 no'lu buluntu yeri olarak saptanmıştır. V 16 ve W 16 açmalarında eski tabakalara ulaşılmıştır. Oval biçimli höyüğün kuzeydoğu yamacında; 1936 yılında W 16 tünel açmasında saptanan 9 yapı evresi ile höyükteki yerleşmeler hakkında bir fikir elde edilmiştir. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanmış tescilli arkeolojik sit alanları listesinde yer almaktadır. |
| Tabakalanma: Bu açmanın (?) 1-2 yapı katları 2. karışık evre; 3-4. yapı katları Amik Ovası I evresi; 5. yapı katı ve belki 6. yapı katı H evresine konmuştur. Höyükteki kazılar daha çok tarihi çağlara yönelik olmuş; yazılı tarihöncesi yerleşimleri bu kadar küçük açmalarla doğal olarak anlaşılamamıştır. 7-9 yapı katları Son Kalkolitik Çağ'a tarihlenmektedir. |
| Buluntular: Çanak Çömlek: H evresinde kırmızı-siyah açkılı (diğer adıyla Kirbet Kerak malı) mal ile portakal renkli mal (kırılgan portakal renkli mal) ilk defa ortaya çıkmaktadır. Saklı astar bezemeli mal devam etmektedir. I evresinde ise kırmızı-siyah açkılı maldan iri meyvalık; küçük ve büyük çömlek gibi biçimler görülmektedir [Braidwood-Braidwood 1960:şek.305/1; 5; 6]. Portakal renkli mal ile saklı astar bezemeli mal örnekleri bu evrede de devam etmektedir. Boyalı basit mal ile tarak bezemeli mal yine ilk defa bu evrede ortaya çıkmıştır. Mutfak malı olarak isimlendirilen kaba maldan örneklerde bulunmuştur [Braidwod-Braidwood 1960:şek.309/2; 4]. Boya bezemeli basit malın benzeri Kuzey Suriye'deki Habur malıdır. Bu malda sarımsı devetüyü açık zemin üzerine açık kırmızı-portakal veya siyah boya ile bezemeler yapılmıştır. İçi ağ motifi ile doldurulmuş dörtgenler; yıldız motifi; boyanın akmış havası veren dalgalı çizgiler gibi motifler vardır. Sürtme Taş: Amik Ovası kültür evreleri içinde I evresinin bir açkı taşı Çatalhöyük kökenli olarak yayınlanmıştır [Braidwood-Braidwood 1960:326/2]. Küçük taş boncuklar ele geçmiştir. Özellikle taş bulgular açısından zengin buluntular yoktur. Üzerinde dua eder pozunda; libasyon yapan bir kişinin betimlendiği silindir mühür; mühürcülük sanatının güzel bir örneğidir [Braidwood-Braidwood 1960:şek.327]. Bu mühür V 16 açmasında büyük çömlek-küpün içinde ele geçmiştir. |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: Çatalhöyük kazılarında; tepenin üstünde açılan açmalar yazılı tarih çağlarını aydınlatacak bilgiler kazandırmıştır. Domuz ve koyun evcilleştiren ve tarım yapan toplulukların gerek H gerek I evresinde höyüğü yurt yeri olarak seçtikleri anlaşılmaktadır. |
