|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Coşkuntepe |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Düz Yerleşme |
|
Rakım:
|
110 m |
|
Bölge:
|
Marmara |
|
İl:
|
Çanakkale |
|
İlçe:
|
Ayvacık |
|
Köy:
|
Bademli |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Yüzey Araştırması |
|
Dönem:
|
Çanak Çömlekli |
|
|
|
  |
|
| Yeri: Çanakkale il merkezinin güneyinde; Gülpınar İlçesi'nin güney-güneydoğusunda; Bademli Köyü'nün 4 km güneybatısındadır. Yerleşme yerine; Çanakkale-Gülpınar-Bademli Köyü yolu ile ulaşmak mümkündür. Kuzey-güney doğrultusunda ilerleyerek dağın etrafını dolaşan yolun doğuya ve batıya çatallandığı yerde; iki çatak arasında kalan üçgen biçimli parselde ve doğu çatağın doğusunda bulunmaktadır. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: Yerleşme, Midilli Adası'na dolayısıyla Ege'ye bakar durumda; denize sarp bir yamaçtaki kayalık yükselti üzerindedir. Denizden yaklaşık 100 m yüksektedir. Çanak çömlek dağılım sınırlarına bakılarak yerleşme sınırının boyutu ve kültür toprağının kalınlığı saptanamamıştır. Üzerinde geç devirlere ait duvar kalıntıları görülmektedir. Gözlemlenen bir başka özellik; kültür toprağı kalınlığının fazla olmayışıdır. Burasının birçok dönemde yerleşme yeri olarak seçilmesindeki tek husus çok yakınında bir su kaynağının bulunuşudur. Dağlık olan bu kısımda Biga Yarımadası dik falezler şeklinde Ege Denizi ile buluşmaktadır. Çevresinde pek verimli topraklar bulunmamaktadır. Tarım açısından kendine yetecek durumda olmayan bu yerleşmenin bir balıkçı köyü olduğu tahmin edilebilir. |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: Gülpınar'daki Apollon Tapınağı'nın kazılması sırasında saptanan bu yer Asarlık/Palamedyum harabelerine çok yakındır. Buluntu yerini C. Özgünel bulduğu için; bu adı bilinmeyen yere Coşkuntepe adı verilmiştir. Yöresel ismi değildir. |
| Tabakalanma: Yüzey buluntularından burasının Son Neolitik Çağ; Roma ve Hellenistik dönemde yoğun; Kalkolitik; İlk Tunç ve Orta Tunç Çağı'nda ise seyrek olarak iskan edildiği anlaşılmaktadır. |
| Buluntular: Çanak Çömlek: Neolitik Çağ'a tarihlenebilecek çanak çömlek parçalarını J. Seeher incelemiştir. Seeher'in verdiği bilgilere göre bu çağa tarihlenebilecek mal grubu çok homojendir. Hamurlar hemen hemen tüm çanak çömlek parçalarında aynıdır. Organik katkının olmamasına karşın minik taşcıklar katkı olarak hamura konmuştur. Genel olarak çanak çömleğin içi ve dışı açkılandığı izlenmektedir. Yüzeye ince bir astar sürülmüştür. Buna karşın boya bezeme yoktur. Bir kutu biçimli parçanın üzerinde içi beyaz dolgulu çizi bezeme vardır. Yüzey rengi olarak koyu kırmızı; kırmızımsı-kahverengi; sarımsı kırmızı renkler kullanılmıştır. Biçimlerde; kalın dudaklı; içe dönük ağızlı kaseler çoğunluktadır [Seeher 1990a:şek.1] Dik kenarlı ve S-profilli çanakların yanısıra az sayıda tabak örneği mevcuttur. Dipleri düzdür. Dikey tüp delikli kap parçaları bulunmuştur [Seeher 1990a:şek.1/23-29]. Yontma Taş: Yerleşme yerinin yüzeyinden bulunan yontma taş aletlerin bazılarının kesin olmamakla beraber Neolitik Çağ'a tarihlenebileceği ileri sürülmektedir. Neolitik Çağ'a tarihlenen çanak çömleklerin diğer çağlara konanların yanında sayıca fazla oluşu da bu savı desteklemektedir. Hammadde olarak çakmaktaşı kullanılmıştır. Yerleşmenin yüzeyinde normalin üzerinde bir oranda ele geçen artıkların varlığına dayanılarak; alet üretiminin yerleşmede yapıldığı yorumlanmaktadır. Yongaların yanısıra çekirdekler de çok yoğundur. Yonga üzerinde basit kazıyıcılar en çok görülen alet tipidir. Yüzey buluntularına bakılarak yakında bir çakmaktaşı yatağının var olduğu; buna karşılık az sayıdaki obsidiyen dilginin yöreye yabancı olduğu; dışardan ithal edildiği sanılmaktadır. Orak-bıçak parçaları; burada yaşayanların arpa; buğday veya ot tarımı yapmayı bildiklerinin bir göstergesidir. Sürtme Taş: Bulunan aletlerden hangilerinin Neolitik Çağ'a ait olduklarını tipsel özelliklerine bakarak söylemek çok zordur. Bazalttan yapılan bir havan eli [Seeher 1990a:şek.2/10] belki Neolitik Çağ'a aittir. Aynı değerlendirme yassı baltalar için de geçerlidir. |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: Coşkuntepe buluntularını tarihlemek çok zordur. Bunda; çevrede kazılmış ve tabakalanması saptanmış Neolitik merkezlerin olmayışı da rol oynamaktadır. Ancak buluntular; Fikirtepe; Demircihöyük; Hacılar ve Çatalhöyük gibi yerlerle karşılaştırılarak bir yere konmaya çalışılmıştır. Geniş dudaklı kaplar [Seeher 1990a:şek.2/1-3] (Fikirtepe) mevcuttur. Bu tip profiller; Çatalhöyük'te daha erken döneme tarihlenmektedir. Kapların yüzey renkleri Hacılar IX-VIII. tabakalarından farklıdır. Bir adet bulunan üstü bezemeli kutu parçasına ise; Fikirtepe ve Demircihöyük'de rastlanmıştır. Coşkuntepe'de boyalıların olmayışını Seeher önemsememekte; Hacılar'ın IX-VII. tabakalarında da olmadığına dikkat çekmektedir. Buna karşılık tüp biçimli tutamaklı kapların Hacılar-Coşkuntepe ve Ege kıyılarındaki biçimsel olarak benzerliklerine dayanarak ilişkilerin bu biçimle kurulabileceğini ileri sürmektedir [Seeher 1990a:15]. Sonuç olarak Çoşkuntepe'nin Fikirtepe ile ilgili bir kültüre sahip Neolitik Çağ için tek tabakalı bir yerleşme olduğu kabul edilebilir. Bu yerin varlığına dayanılarak; çoğunlukla; Kuzeybatı Anadolu'da; ya erozyon ya da alüvyon dolgu ile yok olmuş başka Neolitik çağ yerleşme yerlerinin bulunduğu kesin olarak söylenebilir. Yörenin daha ayrıntılı bir şekilde araştırılması gerekmektedir. |
