|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Bozcaada / Tenedos |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Düz Yerleşme ve Mezarlık Alanı |
|
Rakım:
|
20 m |
|
Bölge:
|
Marmara |
|
İl:
|
Çanakkale |
|
İlçe:
|
Bozcaada |
|
Köy:
|
Merkez |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
İTÇ II |
|
|
|
  |
|
| Yeri: Mezarlık alanı; Çanakkale il merkezinin güneybatısında; Çanakkale Boğazı'nın dışında; Ege Denizi'nde yer alan Bozcaada Adası'nın merkezindeki Cumhuriyet Mahallesi'ndedir. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: Buluntu yeri günümüzde çağdaş Bozcaada yerleşmesinin hemen hemen içinde; Yeni Kale Tepesi eteklerinden başlamakta; doğuya doğru yayılarak çağdaş kentin güney kısmının altına girmektedir. Bozcaada'nın antik çağ ismi Tenedos'dur. |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: Okul inşaatı sırasında; temel çukurlarında mezarların bulunması üzerine bu yer; 1959 yılında E. Ataçeri ve S. Ergovan yönetiminde kazılmıştır. 1969 yılında İ. Akşit; 1990 yılında T. Özkan 1992 yılından itibaren de N. Sevinç yönetiminde kazılara devam edilmiştir. Mezarlık alanındaki tarihöncesi mezarlar ve yerleşme yeri ancak 1992 yılından sonraki kazılarda bulunmuştur [Sevinç 1994:314; Sevinç 1995:113-114]. 1993'den sonra kazılara ara verilmiş ve 2001 yılında kazılar sona ermiştir. Tenedos'da yapılan son bilimsel çalışma A.Y. Tavukçu başkanlığında 2002 yılında yapılan araştırmadır [Tavukçu et al. 2004:68]. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanmış tescilli arkeolojik sit alanları listesinde yer almaktadır. |
| Tabakalanma: Mezarlığın; İlk Tunç Çağı'ndan Osmanlı Dönemi'ne kadar gömüt alanı olarak kullanıldığı; birbirinin üstünde çeşitli dönemlere ait mezarların varlığından anlaşılmaktadır. |
| Buluntular: Mimari: 1993 yılı kazısında ana toprağın üzerinde yuvarlak bir duvar ile kerpiç bir duvara ait izler saptanmıştır. Bu alanda; araları killi toprak ile doldurulmuş plaka taş kaplı bir tabanın bulunuşu; tarihöncesi bir yerleşme ile karşı karşıya kaldığımızı göstermektedir. Bu tabanın üstünde mezarların ortaya çıkışı; şimdilik yerleşim izlerinin bu mezarlardan daha eski olduğunu belirlemektedir. Yerleşim bulguları konusunda bilgi verilmemektedir. İnsan Kalıntıları ve Mezarlar: Mezarlık alanındaki ölü gömme geleneklerini ve sınırlarını saptamak amacıyla gerçekleştirilen 1992 yılı kazısında; yaklaşık 160x90 cm boyutunda; kapak taşsız 7 no'lu lahit mezarın; tahminen Troya I dönemine tarihlenen mezar hediyeleri vermesi; mezarlığın İlk Tunç Çağı'ndan itibaren kullanılmaya başladığını ispatlamaktadır. Yarı hocker durumundaki ölünün başının yanında spiral başlı iğne; göğsünde askı delikli; kapaklı; el yapımı çömlek; pişmiş toprak ağırşak; ayak ucunda işlenmiş istiridye kabuğu bulunmuştur. İskeletin başı güneydedir. 1993 yılı kazısında da taban üzerinde dört tarafı taş ile desteklenmiş içinde iki tane hocker biçiminde iskelet olan lahit mezar ile tek ölülü bir başka mezar bulunmuştur. Lahit mezar; kuzey-güney doğrultusundadır. Yan tarafta da yer alan başka bir düz mezar; çeşitli tipte gömütlerin varlığını göstermektedir. Armağan olarak birkaç buluntu ele geçmiştir. |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: Deniz ticareti yolunun üstünde yer alması açısından önemli bir konumda olan Bozcaada'nın İTÇ mezarlığı ve olasılıkla biraz daha eskiye; İTÇ'nın daha eski bir safhasına tarihlenen yerleşmesinin varlığı adanın yerleşim tarihi açısından çok önemlidir. Yalnız çağdaş yerleşme değil Roma; Hellenistik vd. gibi başka dönemlere tarihlenen mezarlarda; bu İlk Tunç Çağı yerleşim ve mezarlığını kısmen tahrip etmiştir. Mezarlarda bulunduğu söylenen çömleklerin benzerlerinin Karataş-Semayük'de ele geçtiği belirtilmektedir. |
