|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Dülük Baba Tepesi |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Kutsal Alan |
|
Rakım:
|
m |
|
Bölge:
|
Güneydoğu Anadolu |
|
İl:
|
Gaziantep |
|
İlçe:
|
Merkez |
|
Köy:
|
Dülük |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
Geç Demir Çağı |
|
|
|
  |
|
| Yeri: Gaziantep İli, Merkez İlçesi'nin Dülük Köyü'nde yer alır. Antik Dolikhe kentinin yayılım alanı içindedir. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: Yerleşme TAYEx 2001 Güneydoğu Anadolu etabında görülerek belgelenmiştir [TAYEx 21.9.2001]. Kutsal Alan'da ilk sistematik araştırmalar 2001 yılında Küçük Asya Araştırma Merkezi ve Gaziantep Müzesi iş birliğinde gerçekleştirilmiştir. Çalışmaların ilk iki yılında jeolojik araştırmalar yapılmak istense de arazinin fazla ağaçlık ve kayaların yüksek olması nedeniyle elverişli sonuçlar ortaya konamamıştır. 2003 yılında zirve alanında sistematik olarak arkeolojik kazılar başlamıştır [http://www.doliche.de/tk/dueluek-baba-tepesi/arastirma-tarihi/ 08.12.15, 17:34]. |
| Tabakalanma: |
| Buluntular: Mimari: 2006-2010 yıllarında zirve platosunun Demir Çağı ve Hellenistik-Roma Dönemi merkezi tespit edilmiştir. Demir Çağı'na ait duvarlar ortaya çıkarılmıştır. Açma 11-01'de bulunan temel duvarının uzantıları arasında Geç Demir Çağı'na tarihlenen bir duvar açığa çıkarılmıştır. Duvarın kuzey-güney uzantısına ait 30 m'lik bir kısmı tespit edilebilmiştir. Açma 11-05'te Geç Demir Çağı çevre duvarının kuzeybatı köşesi kazılmaya başlanmıştır. Açma 11-02'de, 2010 yılı çalışmaları sırasında bulunan kırma taş duvarın 7.5 m uzunluğunda ve yaklaşık 2.5 m genişliğinde olduğu görülmüştür. Duvar savunma amaçlı yapılmış olmalıdır. Duvarın yapım tekniği Geç Demir Çağı'na işaret etmektedir [Blömer-Winter 2013]. 2013 yılında Merkezi Plato'da gerçekleştirilen kazılarda, DÇ'ye ait duvarlar tahribat nedeniyle takip edilememiştir. Çalışmalar sonucunda Erken DÇ'ye ait çevreleme duvarının bütün alandan geçtiği anlaşılmıştır. Duvarın doğusunda Geç DÇ-Hellenistik Dönem'e tarihlenen dolgular tespit edilmiştir. Dolgularda çok sayıda mühür ve boncuk bulunmuştur [Blömer-Winter 2015:39]. 2014 yılı çalışmalarında, 14-03 açmasının, geçen yıl 13-02 adıyla açılmış açmayı merkezi platonun kuzeybatısına kadar genişlettiği tespit edilmiştir. Doğudan gelip, batıya devam eden ve 27 m'den sonra güneye döndükten sonra yaklaşık 40 m daha devam ettiği anlaşılan Erken Demir Çağı'na ait çevre duvarının kuzeybatı köşesi burada açığa çıkarılmıştır. Duvarın kuzeyinde paralel olarak kalkertaşı yontma bloklarından bir bağlayıcı temel duvarı takip etmektedir. Bu kalıntılar 13-02 ve 11-02 açmalarındaki temel ile uyumluluk göstermektedir. Bu temeller kutsal alanın yeniden yapılaşmasından, MÖ 2. yüzyıldan beri bir bağlantı içerisindedir [Bölmer et al. 2016:45]. 2015 yılı kazılarında önceki sene ortaya çıkartılan duvar yapıları takip edilmiştir. 14-16 açmasında alanın kuzeydoğu köşesinde daire formuna sahip moloz taşlardan ve kiremitten yapılmış bir fırın ortaya çıkartılmıştır. Etrafında ise, kalker ve kalker taşı kırıklarıyla dolu tabakaya erişilmiştir. Bu durum; temenos duvarının tespit edildiğini ve ana kaya üzerine oturtulduğunu göstermektedir. 15-03 açmasında yapılan çalışmalarda, 2014 yılında 2.70 m'lik uzantısı tespit edilen ve temenos duvarına bitişen duvarın devamını ortaya çıkarmak hedeflenmiştir. Bu duvar, kuzey-güney yönünde uzanmaktadır. Çalışmalar sonucu, duvarın 2.50 m uzandıktan sonra doğuya dönerek bir mekan oluşturduğu tespit edilmiştir. Duvar, 0.90 m genişliktedir ve 2.10 m yükseklikte korunagelmiştir. Korunagelen kısmı, üst üste yerleştirilmiş dört yontma taş bloğundan oluşan duvarın, üst kısımdaki iki bloğu bağlayıcı olarak işlev görmektedir. Alttaki iki blok öne ve arkaya doğru çıkıntı yapmaktadır ve bunların temel yapısına ait olduğu düşünülmektedir. Bu blokların altında ise anakaya tespit edilmiştir. Güney yamaçta oldukça büyük olan meyilli arazi, Antik Dönem ve sonrası dönemde yapılaşmaların teraslı olmasına sebep olmaktadır. Yamacın üst yanında iki teras kesiti ortaya çıkartılmıştır. Burada yaklaşık 20 m aralıkla birbirine paralel açmayı kesen antik su kanalının varlığı tespit edilmiştir [Blömer et al. 2017:50-51, 54]. Çanak Çömlek: Açma 11-06'da bulunan sarnıcın üst dolgusu Demir Çağı çanak çömlekleri içermektedir [Blömer-Winter 2013:363]. Metal: Açma 11-01'de Demir Çağı'na tarihlenen bronz bir geyik yavrusu heykelciği bulunmuştur [Blömer-Winter 2013:362]. Bunun yanı sıra, alanda Geç Demir Çağı'na ait damga ve silindir mühürler, skarabaeuslar, fibulalar ve boncuklar ele geçmiştir. Bu buluntular adak hediyesi olarak kullanılmıştır [Blömer-Winter 2013:365]. 2014 yılı çalışmalarında, 14-10 açmasının dolgusunda MÖ. 7. yüzyıla ait bronz boğa figürini bulunmuştur [Blömer et al. 2016:46] Diğer: 2014 yılı çalışmalarında, 13-09 açmasındaki çukurun dolgusunda DÇ'ye ait çok sayıda küçük buluntu tespit edilmiştir. 50 adet damga ve silindir mühür bulunmuştur. Yapılan çalışmalarla yerleşmede bulunan mühür sayısı 660'a ulaşmıştır [Blömer et al. 2016:44]. |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: Dülük Baba Tepesi, Kuzey Suriye'deki kült faaliyetlerinin Demir Çağı'ndan Roma Dönemine dek görülebildiği ender yerleşmelerden biridir. Alanda ortaya çıkarılan çanak çömlekler ve buluntular, özellikle Orta Demir Çağı'na ait stel kutsal alanın MÖ 1. binyılın başlarından beri kullanılmakta olduğunu göstermektedir [Blömer-Winter 2013:365]. |
