|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Bayraklı |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Höyük |
|
Rakım:
|
40 m |
|
Bölge:
|
Ege |
|
İl:
|
İzmir |
|
İlçe:
|
Merkez |
|
Köy:
|
|
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
İTÇ II |
|
|
|
  |
|
| Yeri: İzmir il merkezinin içinde; kent merkezinin kuzeydoğusunda; kentin mahalleleri arasında ancak sit alanı ilan edilerek tahribattan kurtulmuş yerleşme yeridir. Diğer adı Tepekule'dir. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: İzmir Körfezi'nin doğu-kuzeydoğu köşesinde yer alan yerleşme yeri günümüzde 14 m yüksekliğinde bir tepe görünümündedir. Meles Deresi batısından geçmektedir. Günümüzde körfez kıyısından uzak konumda bulunan bu yerin; yerleşmeler sırasında körfezin tam kıyısında; iki tarafında liman olabilecek koylara sahip bir burun olduğu anlaşılmaktadır [Akurgal 1983:şek.1-2]. Zamanla bataklık alanın yakınında kaldığından dolayı terkedilmiştir. Altındaki kayalık 6.4 m yüksekliktedir. |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: 1948 yılında Ankara Üniversitesi Arkeoloji Enstitüsü ile İngiliz Arkeoloji Enstitüsü'nün ortaklaşa yaptıkları araştırmada gezilen höyük; İzmir'in en eski yerleşmesi olması düşüncesi ile kazı yeri olarak tercih edilmiştir. Daha önce 1930'lı yıllarda sondaj çalışması yapılan höyükte sistemli kazılar; 1948 yılında başlamıştır. İlk yıllardaki kazıları J. Cook; J. Brock ve E. Akurgal yönetmiştir. Daha sonra E. Akurgal tarafından kazılara devam edilmiştir. Günümüzde M. Akurgal başkanlığında halen kazılmaktadır. Kazı; tarihöncesi tabakalardan çok Helen Dönemi tabakalarının açılımına yönelmiştir. Kültepe metinlerinde bir yer adı olarak geçen Tismurna kelimesindeki ön takı olan "Ti" atıldığında geri kalan Smurna isminin Bayraklı'daki yerleşim olduğu; İzmir adının buradan geldiği sanılmaktadır. |
| Tabakalanma: İlk yerleşim Troya I döneminde (İlk Tunç Çağ I-IIa); denizden 3-5 m yüksekliğindeki kayalık alanda gerçekleşmiştir. Bunun üstünde Troya II ve Troya VI dönemleri (MÖ 2. binyıl); daha üstte ise MÖ 7-4. yüzyıla tarihlenebilecek yerleşimlerin sıralandığı belirtilmektedir [Akurgal 1983:13]. |
| Buluntular: Mimari: 1949 yılında höyüğün ilk yerleşimlerini saptamaya yönelik "E" açmasında üç yapı katı halinde tarihöncesi tabakalara inilmiştir. 2. yapı katında; altta taştan üstte kerpiçten yapılmış yapılara ait duvarların ana kaya üzerinde oturtulduğu ortaya çıkarılmıştır [Akurgal 1950:lev.Ia]. Bu yapı duvarlarının ve tabanlarının birkaç cm kalınlığında ince sıvanmış olduğu belirtilmektedir [Akurgal 1950:4]. Çanak Çömlek: Bayraklı'nın bu alt tabakalarında Troya I ve II dönem yerleşmelerinin yalın ve bezemeli parçalarının var olduğu bildirilmektedir [Akurgal 1950:3-4]. |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: Bayraklı kazıları; Doğu Helen Uygarlığı'nın bulgularını ortaya çıkarmaya yönelik olduğu için; yazılı tarihöncesi tabakalarının buluntuları hemen hemen hiç yayımlanmamıştır. Batı Anadolu prehistoryası ile ilgili çıkan yazılarda; çok kez bu olaya değinilmektedir [Easton 1976:154-155]. D.H. French ise Kumtepe Ib çanak çömleklerinin dağılım haritasında kesin olmamakla beraber Bayraklı'yı da işaretlemiştir [French 1961:şek.2'deki harita]. |
