|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Ege Gübre / Kyme |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Düz Yerleşme |
|
Rakım:
|
5 m |
|
Bölge:
|
Ege |
|
İl:
|
İzmir |
|
İlçe:
|
Aliağa |
|
Köy:
|
Çakmaklı |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
Çanak Çömlekli |
|
|
|
  |
|
| İzmir il merkezinin yaklaşık 60 km kuzeyinde; Aliağa'nın 6 km güneybatısında; Çakmaklı Köyü'nün 2 km kuzeydoğusunda; Ege Gübre fabrikasının kuzeyindedir. Deniz kenarında yer alan yerleşmenin yanından ince bir dere akmaktadır. Nemrut ya da Namrud adı verilen tepelerin üstüne ve yakın çevresine yerleşmiş olan antik Kyme harabelerinin yakınındadır. Bölgedeki sanayileşme yüzünden tahrip olmuştur. Aiolis yöresinin görkemli kentlerinden biri olan Kyme'nin büyük bir limanı olduğu ve limanın dolmasından dolayı kentin önemini kaybettiği ileri sürülmektedir. Aiolis Kyme'si olarak adlandırılan kent S. Reinach (1881) A. Salac (1925); B.Öğün (1952); H.T. Uçankuş (1979); V. İdil-S.Lagona (1982-1998) yönetiminde kazılmıştır. Kentin tarihöncesi bulguları; son yıllarda İtalyan Arkeoloji Enstitüsü ve İzmir Müzesi tarafından antik kentin güney kesiminde açılan açmada ortaya çıkmıştır. Burada Neolitik Çağ ile İTÇ'na ait kırmızı renkli maldan parçalar bulunmuştur. Boru biçimli kulplu kapların benzerlerinin; Samos ve Kos adalarındaki Neolitik ve İlk Tunç Çağı yerleşmelerinde bulunduğu S. Lagona tarafından belirtilmektedir [Lagona 2000:219]. Bittel'de burada üç taş idol bulunduğunu belirtmektedir. Ayrıntılı bilgi verilmemektedir. Bölgedeki diğer Neolitik yerleşim yerlerindeki malzemeler ile benzer buluntular vermektedir. Henüz yayınlanmamıştır. 2004 yılında açılan iki sondajda, iki Neolitik tabaka (Erken Neolitik ve Geç Neolitik) üzerinde Helenistik ve Kalkolitik malzeme bulunduğu belirlenmiştir. Evler dörtgen planlı ve taş temel duvarlıdır. Bir evrede yerleşimin güney sınırı boyunca uzanan düz bir duvara rastlanmıştır. Yüzeysel bir su kanalına bağlanan bu duvarın, bir sur parçası değil bir teraslama ya da istinat duvarı olması gerekir. Geç Neolitik evrelerden birinde evlere çok sayıda yuvarlak-planlı silo eklenmiştir. 2007 yılında evlerin önünde yer alan açık bir alanda 75 cm yüksekliğinde kaba anikonik bir taş stel bulunmuştur. Rastlanan tek Neolitik mezar ise duvar içinde bir çukurda bulunan kolları ve bacakları göğse çekilerek yerleştirilmiş bir gömüdür. Kızıl açkılı keramikler arasında düz-kenarlı çanaklar, dik çıkrık kulpları ile zaman zaman halka tabanlı örneklere rastlanır. Birkaç kapta Hacılar tipinde kabartma bezekler yer almakta, beyaz zemin üzerine kırmızı şerit boya bezekli bir kap Hoca Çeşme 3 keramikleri ile benzerlik göstermektedir. Yontma taşların çoğu yakın bir kaynaktan elde edilen çakmaktaşlarından oluşmakta ancak çok az sayıda obsidiyene de rastlanmaktadır. Dikdörtgen biçimli taş kaplar Fikirtepe ile paralellik göstermektedir. Diğer buluntular arasında çeşitli pişmiş toprak ve bir adet baskı mühür, (bir odanın köşesinde bir zula halinde bulunan) kil sapan topları ve (biri kıvırcık saçlı ve bir diğeri hamile bir kadını betimleyen) Hacılar tipinde figürinler sayılabilir. Radyokarbon tarihleri yerleşimin MÖ 6.000 dolaylarında 350 yıl kadar süreklilik gösterdiğine işaret etmektedir. Kuzeybatı Anadolu'daki Ilıpınar XĞIX, Güneybatı Anadolu'daki Kuruçay 13-12 ve Hacılar VIII-VI ile paralellik kurulabilir [Current Archaeology in Turkey; 16.11.2009, 14:05]. 2004 yılından beri H. Sağlamtimur'un bilimsel danışmanlığında İzmir Müzesi tarafından yürütülen kazı çalışmalarından elde edilen sonuçlar, yerleşmenin MÖ 7. binyılın sonlarında kurulduğunu göstermiştir. Yerleşmede dört evre saptanmıştır. Ege Gübre I: Hellenistik Dönem (MÖ 4.-2. yy) Ege Gübre II: (MÖ 4500-4000) Ege Gübre IIIa: (MÖ 6000-5700) Tek odalı dikdörtgen yapılar, iki odalı yapılar, yuvarlak yapılar ve 2. Çevre Duvarı Ege Gübre IIIb: (MÖ 6000-5700) Tek odalı dikdörtgen ve yuvarlak planlı yapılar, 1. Çevre Duvarı Ege Gübre IV: (MÖ 6200/6100-6000) Yuvarlak yapılar [Ozan 2015]. Tiné ve Traverso yayınında bu yerleşmeyi Çakmaklı Tepe olarak adlandırmıştır. 2014 yılında Çınardalı-Karaaslan ve ekibi tarafından yapılan yüzey araştırmasında bölgedeki tarım arazisinde birkaç çakmaktaşı ve yonga ile yumruları bulunmuştur [Çınardalı-Karaaslan & Kolankaya-Bostancı 2016:56-7]. Neolitik Çağ'a tarihlenen III. tabakaya ait yontmataş buluntular arasında yonga, dilgi, dilgicik, tepeli dilgi, dönümlü parça ve çekirdek tablası, aletler, çekirdekler ve döküntü parçalar vardır. Ayrıca IV. tabakada orak dilgiler, düzeltili yongalar, ön kazıyıcılar, ağır iş aletleri (Heavy Duty Tools), burgu deliciler, çontuklu aletler, düzeltili dilgi ve dilgicikler, cilalı kenarlı yonga-dilgi ile ok ucu bulunmaktadır. Hammadde olarak kalsedon ve çakmaktaşı kullanılmaktadır. Ayrıca az sayıda Melos obsidyeni ve bazalt da vardır. [Erbil 2017:45-9] |
| Yeri: |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: |
| Tabakalanma: |
| Buluntular: |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: |
