|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Keçiler Mağarası |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Mağara |
|
Rakım:
|
740 m |
|
Bölge:
|
Güneydoğu Anadolu |
|
İl:
|
Adıyaman |
|
İlçe:
|
Merkez |
|
Köy:
|
Pirun |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Yüzey Araştırması |
|
Dönem:
|
|
|
|
|
  |
|
| Yeri: Adıyaman il merkezinin 6-7 km kuzey-kuzeydoğusunda; Büyük ve Küçük Pirun (Pirin) köylerinin 3 km kuzeyinde; Palanlı Köyü'ne gelmeden 2 km önce; olasılıkla Gebel Köyü hizasında; Palanlı Vadisi'nde yoldan bir patika ile ulaşılan falez tipi kayalıkların oluşturduğu dik bir yamacın ortasında; olasılıkla yolun 400 m batısında bulunmaktadır. Palanlı Deresi boyunca; dereye paralel olarak devam eden şantiye yolu mağaranın önünden geçmektedir. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: ASPRO'da Palanlı Mağarası olarak geçen [Hours et al. 1994:267]; Palanlı-Pirun Kaya Sığınağı ismi ile karışmaması için Keçiler Mağarası (Bostancı'nın verdiği isimlendirme ile) olarak adlandırdığımız mağara iki ağızlıdır. Anati'de de Palanlı Mağarası olarak geçmektedir. Mağaranın önünde "Palanlı Mağarası" tabelası bulunuyor ancak; yerel halk da burayı Keçiler Mağarası olarak biliyor. Mağara yaklaşık 20 m uzunluğunda; 5-10 m genişliğindedir. Buna karşın yüksekliği ve içinde dolgu toprağının var olup olmadığı anlatılmamıştır (Ayrıntılı bilgi için bak. Harmankaya-Tanındı 1996:Keçiler Mağarası). |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: Mağara; 1968 yılında yöreye Pittard'ın Palanlı-Pirun Kaya Sığınağı'ndaki resimleri görmek için giden Anati tarafından ilk defa tespit edilmiştir [Anati 1968:29]. Daha sonra 1970 yılında Bostancı tarafından araştırılmıştır [Bostancı 1971c:res.I-II]. Anati; Keçiler Mağarası'nda en azından kazıma tekniğinde yapılmış 45 figür olduğunu belirtmektedir. Bu resimler mağaranın iç kısmında; doğu duvarında yer almaktadır. Tüm resimleri inceleyen Anati bu resimlerin dört yapım safhasında çizildiklerini iddia etmektedir. Birinci ve en eski olan safhada resimler derin oyularak çizilmişlerdir. Bunlar çok güzel betimlenmiş bazıları 60-80 cm. yüksekliğinde olan keçi resimleridir. Ayrıca iki şematik insan figürü vardır. Anati bu evreyi Epipaleolitik/Mezolitik Çağ'a; Bostancı ise yörede bulunan Aurignacien kültürüne dayanarak Üst Paleolitik Çağ'a tarihlemektedir. Anati; ancak aralarında bazılarının Epipaleolitik'ten daha eski; bazılarının da daha sonraki evrelere ait olabileceğini de belirtmektedir. Aynı araştırmacı 1. safhada yapılanların İtalya'daki Romanelli; Levanzo ve Addaura mağaralarındaki resimlerle; Ürdün Negev Çölü ve Kilwa kaya resimleri ile benzerlikler gösterdiğini ileri sürmektedir. İkinci ve üçüncü safhada yapılanlara baktığımızda; dövme tekniğinde yapıldıkları görülmektedir. Anati; bu resimlerin Kumbucağı Kaya Sığınağı III evre ve Gevaruk Vadisi kaya resimlerine benzeterek Neolitik Çağ'a konmasını tavsiye etmektedir. Bostancı ise bu iki safhadaki stilize edilmiş şematik hayvan figürlerini ise Epipaleolitik ve Neolitik Çağ'a koymaktadır. Dördüncü safhada çok ince çizgilerle yapılmış ve daha alttaki resimlerin üzerine çizilerek oluşturulmuş resimlerle karşılaşılmaktadır. Bu evrede çizilenleri Anati; Tunç Çağları'na [Anati 1968:30]; Bostancı ise modern devirlere tarihlemektedir [Bostancı 1973a:145]. Hours vd. bu mağarayı Palanlı Mağarası adı altında tanımlamaktadır [Hours et al. 1994:267]. |
| Tabakalanma: Mağarada henüz kazı yapılmadığı için tabakalanma bilinmemektedir. Gerek Anati gerek Bostancı'nın araştırmaları sırasında; mağaranın içinde; tabakalanma hakkında ipucu verecek olan bir bulguya rastlanmamıştır. |
| Buluntular: Yontma Taş: Mağaranın önünde veya içinde herhangi bir alet veya artığı bulunmamıştır. Diğer: Keçiler Mağarası'nın duvarlarından doğu duvarında iç kısımda kazıma ve döğme tekniği ile yapılmış 45 resmin var olduğu iddia edilmektedir. Bu resimler yapılış teknik ve stillerine göre Anati tarafından 4 grupta toplanmıştır. İçlerinde ikinci ve üçüncü evreye konan resimlerin oyulmadan çok dövülerek yapıldıkları söylenmektedir. (Diğer evrelerdeki resimler için bak. Harmankaya-Tanındı 1996:Keçiler Mağarası). |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: Anati; ikinci ve üçüncü evredeki resimleri; Kumbucağı Kaya Sığınağı (Beldibi) ve Gevaruk Vadisi kaya resimleri ile karşılaştırarak bunların Neolitik Çağ'da yapılmış olabileceğini ileri sürmektedir [Anati 1968:29]. Bostancı ise şematik olarak betimlenmiş bu resimleri; Epipaleolitik Çağ ile Neolitik Çağ'a koyma fikrindedir [Bostancı 1973:145]. Mellaart ise resimleri; Halaf Dönemi çanak çömlekleri üzerindeki hayvan resimlerine benzeterek Kalkolitik Çağ'a koymak eğilimindedir [Mellaart 1975:162;şek.99/d;l]. ASPRO'da ise; olasılıkla mağara resimlerinin bu evresi; GÖ 9.600-8.000 yılları arasında; 3 ve 4. evreler içinde değerlendirilmektedir [Hours et al. 1994:267]. |
