©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi


İkiz Höyük

Çizimler için tıklayın...

maps

Fotoğraflar için tıklayın...

İkiz Höyük
Türü:
Höyük
Rakım:
685 m
Bölge:
Doğu Anadolu
İl:
Malatya
İlçe:
Battalgazi
Köy:
Kuluşağı
Araştırma Yöntemi:
Kazı
Dönem:
Orta

     


Yeri: Malatya il merkezinin 25 km kuzeydoğusunda; Battalgazi İlçesi'nin doğu-kuzeydoğusunda; Kuluşağı Köyü'nün 500 m kadar kuzeybatısında; köyden; günümüzde su altında kalan Meydancık Köyü'ne giden eski toprak yolun batı kenarındaydı.
Konumu ve Çevresel Özellikleri: Höyük; Karakaya Baraj göl sularının yüksek olduğu sürelerde su altında kalmakta; diğer zamanlarda su dışına çıkmakta; göle doğru bir burun teşkil etmektedir. Suların yükselip alçalmasından büyük oranda etkilenmektedir. Bu sebeple günümüzde tamamen tahrip olduğu söylenebilir. 1989 yılında; yerleşmeye ait buluntular; suyun oluşturduğu teraslar üzerinde dağınık bir şekilde bulunmaktaydı. Tam boyutları saptanamamıştır. Buna karşılık kültür toprağının kalınlığının 1.5 m olduğu belirlenmiştir. Höyük; bir boyun ile birbirinden ayrılan; biri kuzeyde diğeri güneyde olmak üzere iki tepeden oluşmaktadır. Bu biçiminden dolayı Değirmentepe kazı ekibi tarafından "İkiz Höyük" olarak adlandırılmıştır. Konglomera oluşumlu doğal bir yükselti üzerindedir.
Tarihçe:
Araştırma ve Kazı: 1987 yılında; Malatya Değirmentepe Kazısı ekibi tarafından saptanan yerleşme yeri; Karakaya Baraj gölünün höyüğü tamamen tahrip etmeden bilgilerin elde edilebilmesi için; 1989 yılında; 9 gün gibi çok az bir sürede; U. Esin yönetimindeki bir ekip tarafından kazılmıştır.
Tabakalanma: Höyüğün tabakalanması ancak kuzey tepede saptanmıştır. Belirlenen 4 tabakadan 1. tabakadaki kalıntılar; Osmanlı Dönemi'ne ait küçük bir köyün varlığına işaret etmektedir. 2. ve 3. tabakalar; Kalkolitik Çağ'ın Obeid Dönemi'ne tarihlenmekte; 4. tabaka ise Son Neolitik-İlk Kalkolitik Çağ'a konmaktadır (Bu son tabaka buluntuları için bak. Harmankaya et al. 1997:İkiz Höyük). Ana toprağa inilmiştir. Yüzeyde çok az sayıda İTÇ'na tarihlenen Karaz malından örneklerin oluşu; tepede; zayıf bir İTÇ yerleşmesinin olduğunu göstermekteyse de; kazıda; bu yerleşime ait izler pek ele geçmemiştir.
Buluntular: Mimari: Günümüz yüzeyinden 50 cm derindeki çorak toprağın içine açılmış çukurlar ile dal-örgü tipinde inşa edilmiş kulübelere ait olduğu sanılan direk izleri; burada; Kalkolitik Çağ'da; daha çok mevsimlik bir yerleşmenin varlığına işaret etmektedir. Bazı çukurların içinde kerpiç parçalarının bulunuşu; olası bir kerpiç mimarinin en üstteki Osmanlı Dönemi yapıları tarafından bozulduğunun bir göstergesi olabilir. Çanak Çömlek: 2. ve 3. tabakalarda daha az; buna karşın höyüğün yüzeyinde daha çok miktarda Obeid Dönemi çanak çömleği bulunmuştur. Yalın malların yanısıra; açık zemin üstüne kırmızımsı kahve renkli boya bezekli Obeid çanak çömlekleri ele geçmiştir. Bu malzeme; İkiz Höyük'e çok yakın olan Değirmentepe (Malatya) yerleşmesinde bulunanlara benzemektedir. Yontma Taş: Höyüğün aşınma ile oluşan teraslarında oldukça fazla çakmaktaşı ve kuvarstan yapılmış yıldız biçimli yontma taş örnekleri ele geçmiştir. Bunların delici/kazıyıcı işlevleri olduğu sanılmaktadır. Bu tip aletlerin çok yakın benzerleri gene Değirmentepe'de bulunmuştur. Sürtme Taş: Höyüğün yüzey buluntuları arasında açkılı yassı baltalar ve çok sayıda kav tipli kumtaşından yapılmış yassı aletler görülmektedir. Öğütme taşlarının oluşu; burada tarım yapıldığını belirlemektedir.
Kalıntılar:
Yorum ve tarihleme: İkiz Höyük'ün 14C tarihleri saptanamamıştır. Bu açıdan; yörenin kültür tarihi içindeki yeri; buluntularının; sadece; Değirmentepe kazısı bulgularıyla benzerliğine dayanmaktadır. Değirmentepe ile İkiz Höyük arasındaki ilişki; kazının çok kısa sürmesi ve küçük bir alanda çalışılmasından dolayı tam saptanamamıştır. Şimdilik; İkiz Höyük'ün mevsimlik bir yerleşme yeri olduğu söylenebilir. Höyük'te ele geçen bulgular; Obeid kültürünün beklenildiğinden daha geniş bir alana yayılmış olduğunu göstermektedir. Fırat Nehri gibi doğal ticaret yollarının üstünde; bu tip Obeid Dönemi yerleşmelerinden çok sayıda bulunması gerekmektedir.


Liste'ye