|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Melen Suyu Hattı |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Dağınık Buluntu Yeri |
|
Rakım:
|
m |
|
Bölge:
|
Marmara |
|
İl:
|
Sakarya |
|
İlçe:
|
Karasu |
|
Köy:
|
Camitepe |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Yüzey Araştırması |
|
Dönem:
|
|
|
|
|
  |
|
| Yeri: Sakarya'nın Karasu İlçesi'nde Melen Suyu'nu İstanbul'a taşıyan yapay su hattıdır. Camitepe Köyü ve Körük Mahallesi'ni kapsamaktadır [Kartal et al. 2016:392-9]. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: Hattın yapımı sırasında iş makinaları pleistosen (kızıl toprak) kesitler açığa çıkarmıştır. Bu kesitler lanine çevresindeki düzlükler M. Kartal ve ekibinin 2014 yılında yaptığı yüzey araştırmasında incelenmiştir [Kartal et al. 2016:392-9]. Melen Suyu Hattı'nın çevresindeki araştırmalar M. Kartal ve ekibi tarafından 2015 yılında da devam etmiştir. |
| Tabakalanma: |
| Buluntular: Camitepe Köyü 1: Orta Paleolitik Çağ'a tarihlendirilen yongalar ve tarihlendirmesi yapılamayan trapez kesitli kırık dilgi parçaları bulunmaktadır. Camitepe Köyü 2: Yongalar bulunmaktadır. Camitepe Köyü 3: Kumtaşından yontuk bir çakıl, bir ön kazıyıcı, dilgi parçaları, levallois yonga, farklı boyutta başka yongalar ve kıymık şekilde parçalar bulunmaktadır. Camitepe Köyü 4: Uçlu levallois çekirdek, birkaç yonga, çekirdek tablası, kabuk soyma yongaları bulunmaktadır. Bu parçaların üretildiği hammadde oldukça kalitelidir ve olasılıkla bölge dışından gelmiştir, çünkü yakın çevrede böyle bir çakmaktaşı kaynağına henüz rastlanmamıştır. Camitepe Köyü 5: 2015 yılında hattın sahil tarafında Arifağa Mezarlığı'nın doğusundaki tarlada kızıl kumul içerisinde çok sayıda Paleolitik Çağ'a tarihlenen buluntuya rastlanmıştır. Buluntular tabakalar halinde değil yanyana yığınlar halinde görülmektedir. Alt Paleolitik'e tarihlenen yontuk çakıl aletleri, iri yongalar, döküntü parçaları, kazıyıcı; Orta Paleolitik'e tarihlenen çekirdek ve kazıyıcılar; Orta-Üst Paleolitik geçişi veya Üst Paleolitik'e tarihlenen tek kutuplu prizmatik dilgi çekirdekleri bulunmuştur. Bu alanın yerleşme alanı olabileceği düşünülmektedir [Kartal-Erbil 2017:89-90, 95]. Camitepe ve Körük Mahallesi Arası 1: Yağmur sonucu yıkanıp açığa çıkmış kızıl kumul kesitlerin yüzeyinde dağınık şekilde Orta Paleolitik ve Epipaleolitik yontmataş buluntulara rastlanmıştır. Camitepe ve Körük Mahallesi Arası 2: Orta Paleolitik Çağ'a tarihlendirilen iri yongalar ve çekirdekler bulunmaktadır. Körük Mahallesi 1: Alt Paleolitik Çağ'a tarihlendirilen çekirdek ve yonga parçaları bulunmuştur. Körük Mahallesi 2: Çekirdekler ve yongalar bulunmaktadır. Körük Mahallesi 3: Orta Paleolitik Çağ'ın Mousterian kültürüne ait olduğu düşünülen yatay bir kenar kazıyıcı bulunmuştur. Bu aletle teknik benzerlik gösteren aletler Antalya'daki Karain Mağarası'nın Orta Paleolitik tabakasında vardır. Körük Mahallesi 4: Yonga, levallois çekirdekler, 1 vurgaç, 1 yontuk çakıl ve 1 yivli çakıl bulunmuştur. Körük Mahallesi 5: Orta Paleolitik Çağ'a tarihlendirilen yonga ve ilk kabuk soyma yongaları, kırık bir dilgi parçası, dişlemeli kenarları olan bir yonga vardır. Orta Paleolitik evrenin en güçlü göstergesi levallois tekniğiyle üretilmiş dilgilerdir. Bu alanda mahalledeki diğer alanların aksine buluntular kesitte değil düz alanda bulunmuştur. Körük Mahallesi 6: Körük Mahallesi 5'in 200 m batı-kuzeybatısında kalmaktadır. Burası araştırmacılarca 3 buluntu alanına ayrılmıştır: Kesit kısmı, kesitin üstündeki düzlükler, hattın karayolu tarafında kalan düzlükler. Ayrıca kanal için çıkarılan toprağın sahil tarafındaki kumlara döküldüğü keşfedilmiştir. Karayolu tarafındaki düzlüklerde Alt ve Orta Paleolitik özellikleri gösteren iri yongalar, levallois çekirdekler ve bir klasik iki yüzeyli yontmataş bulunmuştur. Deniz tarafındaki düzlükler ve kesitte ise mahalin bir üretim alanı, bir işlik olabileceğini düşündürecek miktarda ve nitelikte yontmataş bulunmuştur. Buradaki toprak hat boyunca görülen kızıl kumulun aksine boz renklidir. Ele geçen parçaların çoğunlukla yontmataş üretiminde ortaya çıkan üretim artıkları olması araştırmacılara burasının bir işlik olabileceğini düşündürmüştür. Alandaki buluntuların in situ olduğu düşünülmektedir. Buluntular arasında dilgiler ve dilgi parçaları, ön kazıyıcılar, düzeltili yongalar, çentikli aletler, çok sayıda işlenmemiş yonga ve yontma artığı, kabuk soyma yongaları, transparan yapıda gri düzeltili obsidiyen yonga, dilgi-dilgicik çekirdekleri ve çekirdek parçaları bulunmaktadır. Bunlar alanın Üst Paleolitik veya Epipaleolitik Çağ'da kullanıldığını göstermektedir. Körük Mahallesi 7: Çok iri ve kaliteli bir çakmaktaşı yonga, levallois çekirdek, oldukça kaliteli ve ince levallois yongalar ve bir dilgi bulunmuştur. Buluntuların gelişkin veya geç bir Orta Paleolitik evresine ait olduğu düşünülmektedir. Körük Mahallesi 8: Ön kazıyıcı, kenar kazıyıcı, düzeltili yongalar, kırık bir yaprak formunda iki yüzeyli (Balkan tip iki yüzeyli ya da Bohunician ve/veya Szeletian tekniğinde üretilmiş iki yüzeyli), çok miktarda düzeltisiz yonga, çekirdek, çekirdek parçası ve hammadde yumruları yer almaktadır. Üretimde bölgeye yabancı, oldukça kaliteli, farklı nitelik ve renkte hammadde kullanılmıştır. Buluntuların çoğunun yağmur sularıyla kesitten sürüklendiği için in situ olmadığı düşünülmektedir. Ayrıca 3 parça halinde bulunan ucu budanmış bir dilginin Paleolitik Çağ sonrasına ait olduğu düşünülmektedir. Körük Mahallesi 9: Kızıl kumulların içinde çok miktarda düzeltili ve düzeltisiz yonga, dilgi parçaları, çekirdek ve çekirdek parçaları bulunmuştur. Yağmur suyundan dolayı açılan yarıklarda Orta Paleolitik'ten Üst Paleolitik'e geçiş aşamasındaki yaprak biçimli iki yüzeyli aletlerle benzerlik gösteren iki yüzeyli alet formunda işlenmiş bir kazıyıcı bulunmuştur. Bu aletin benzeri Bursa'da Şahinkaya Mağarası'nda görülmüştür. Bu kazıyıcı nedeniyle alan Orta Paleolitik Çağ'ın gelişkin bir evresine tarihlendirilmiştir [Kartal et al. 2016:392-9]. Körük Mahallesi 10: Boru hattı açılırken Körük Mahallesi 5-6-7 ve olasılıkla 8 numaralı alanlardan ve çevresinden alınan toprağın döküldüğü alandır. Bu nedenle buradaki buluntuların hiçbiri in situ değildir. 2015 yılında tespit edilen buluntular arasında Alt ve Orta Paleolitik Çağ'a ait kıyıcı alet, levallois çekirdek ve çeşitli yongalar vardır [Kartal-Erbil 2017:89-90, 95]. |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: |
