|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Harran |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Höyük |
|
Rakım:
|
400 m |
|
Bölge:
|
Güneydoğu Anadolu |
|
İl:
|
Şanlıurfa |
|
İlçe:
|
Harran |
|
Köy:
|
Merkez |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
İlk Orta Son |
|
|
|
  |
|
| Şanlıurfa İli'nin 44 km kadar güneydoğusunda yer alır. Harran'daki ilk araştırmalar 1947 yılında Dönmez ve Brice'ın Kilikya'dan Van Gölü'ne kadar uzanan yüzey araştırmalarına dayanır. Harran'da; 1950 yılında S. Lloyd ve W. Brice'nın gerçekleştirdiği yüzey araştırmasından sonra; 1959 yılında D.S. Rice tarafından başlatılan kazılara 1983 yılından itibaren de N. Yardımcı yönetiminde 2011 yılına kadar devam edilmiştir. 2014 yılından beri kazılar M. Önal başkanlığında sürdürülmektedir. Höyük üstünde yapılan derinlik sondajında saptanan stratigrafi; en altta Halaf; Obeid; Uruk ve Cemdet Nasr dönemlerini içeren "Sülaleler-Öncesi" dönem; bunun üstünde 3. bin yıl kalıntıları; İlk Sülaleler II ve III dönemi; en üstte ise geç 3. bin; Akkad ve Ur III; kültür dönemleri olduğunu göstermiştir. Tarihöncesi buluntular ile ilgili olarak; aynı tür çanak çömleklerin Sultantepe ve Aşağı Yarımca gibi çevre höyüklerde de bulunması dışında; bir bilgiye rastlanmamaktadır. N. Yardımcı başkanlığında yapılan son dönem kazılarında ve kazı öncesinde yapılan yüzey arastırmasında da az miktarda Halaf buluntusu açığa çıkarılmıştır [Yardımcı 2005:362]. 2006 yılında Tell İdris'te yapılan kazı çalışmalarında ele geçen Halaf öncesi buluntular Harran'ın ilk sakinlerinin Harran'a çok yakın olan Tell İdris'te oturduğunu; daha sonra belli bir dönem Harran'la birlikte yaşadıktan sonra burda duran yaşamın daha sonra Harran'da devam ettiği ihtimalini ortaya koymuştur. Tell İdris'in yerleşim tarihinin ele geçen buluntularla Geç Neolitk'e kadar inmiş olması Harran'ın bilinen kuruluş tarihini de değiştirmiştir [Yardımcı 2008.364]. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanmış tescilli arkeolojik sit alanları listesinde yer almaktadır. |
| Yeri: Şanlıurfa il merkezinin 44 km güneydoğusunda; günümüz Harran Kasabası'nın hemen hemen ortasında yer alan höyüktür. Höyüğe; Şanlıurfa'dan Harran'a giden asfalt yolla kolayca ulaşılmaktadır. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: Çağdaş kasaba tarafından üstü kısmen kaplanan höyük yuvarlak biçimlidir. Burası; Balıh/Belih Vadisi'nin üst kısmında 30x50 km büyüklüğündeki Harran düzlüğünde yer alan yüzlerce yerleşme yerinden biridir. Ovada V. Sevin'in ve özellikle N. Yardımcı'nın yoğun araştırmaları sonucunda 250 adet höyük saptanmıştır [Özfırat 1994:har.1-2]. Mezopotamya'dan kuzeye Samsat-Malatya üzerinden İç Anadolu Bölgesi'ne; Karkamış üzerinden batıya Akdeniz'e giden kervan yolunun tam üstünde; kavşağında bulunmaktadır. Bundan dolayı özellikle MÖ 3. bin yılda Kura (?); MÖ 2. bin yılda ay tanrısının (Sin) kült merkezi olmuştur. Daha sonraki dönemlerde de çok geliştiği ve kültürel faaliyetlerin merkezi olduğu yazılı belgelerden öğrenilmektedir. Çevresi özellikle tahıl ekimine çok elverişli topraklarla çevrilidir. Buna karşılık su kaynakları açısından fakirdir. Urfa'dan doğan Cullap Suyu; Harran'ın yanından geçip; Balıh Çayı vasıtasıyla Fırat Nehri'ne karışmaktadır. Yaz aylarında bu çay çoğunlukla kurumaktadır. |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: |
| Tabakalanma: |
| Buluntular: |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: |
