|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Gümüşdere - Kilyos |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Konaklama / İşlik Yeri |
|
Rakım:
|
m |
|
Bölge:
|
Marmara |
|
İl:
|
İstanbul |
|
İlçe:
|
Kemerburgaz |
|
Köy:
|
Gümüşköy |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Yüzey Araştırması |
|
Dönem:
|
OP ÜP EP |
|
|
|
  |
|
| Yeri: İstanbul il merkezinin (Eminönü) 26 km kuzeyinde; Kilyos'un 4 km batısında; Ağaçlı ile Kilyos arasında; Gümüşköy/Gümüşdere Köyü'nün 2 km kuzeydoğusunda; Karadeniz kıyısındaki geniş bir alana yayılan; buna karşılık Ağaçlı kumulundan daha küçük olan kumul ile Gümüşdere kumulunun doğusunda Kumköy'ün kuzeyindeki Kilyos kumulu. Kodu D 13 / 14. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: Güneyi orman ile çevrelenen kumul Karadeniz'e paralel uzanmaktadır. Domuzdere ve Gümüşdere adıyla anılan derelerin birleşerek Karadeniz'e ulaşmadan önce meydana getirdiği dar vadinin her iki tarafındaki yeni kumul alan ile Domuzdere teraslarındaki kumul üzerinde yontma taş buluntular ele geçmektedir. Bu alan ve güneyindeki orman ile bölge; Buzul ve Buzularası devirlerde ve daha sonraki Holosen dönemi başında özellikle avcılar açısından mevsimlik yerleşmelere uygun özellikler taşımaktadır. Yapılan araştırmalar sonucunda tıpkı Ağaçlı kumulunda olduğu gibi kumul üzerinde ortaya çıkan buluntu birimleri sert satıhlı kırmızı renkteki eski kumulun üzerinde yer almaktadır. Sarı renkteki yeni kumun; şiddetli rüzgarlarla yer değiştirmesi sonucunda eski kırmızı renkteki kumun ortaya çıkışı ile yeni kamp yerleri zaman zaman görülmektedir. Bu kamp yerlerinin aynı olayın yaşandığı Ağaçlı kumulundan farklı olarak daha dağınık ve seyrek durumda olduğu izlenmektedir. Buluntu birimleri çakmaktaşı alet ve artıklarından oluşmaktadır. Bazı büyük taşlardan (direk taşı?) çadır ya da ahşaptan basit kulübelerin olduğu sanısı uyanmaktadır. Gümüşdere kumulu da tıpkı Ağaçlı kumulu gibi kömür çıkarılmak için tahrip edilmezse; kumulda yeni kamp yerlerinin şiddetli rüzgarlar sonucunda günışığına çıkması beklenmelidir. |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: 1974 yılında İstanbul Üniversitesi; Edebiyat Fakültesi; Prehistorya Kürsüsünden (Anabilim Dalı) M. Özdoğan ve S. Harmankaya tarafından ilk toplaması yapılan kumulda; 1975 ve 1980 yıllarında M. Özdoğan'ın Trakya Bölgesi yüzey araştırmaları çerçevesi içinde araştırmalara devam ettiğini görmekteyiz [Özdoğan 1982:48; Özdoğan 1983b:411; Özdoğan 1983a:137]. |
| Tabakalanma: |
| Buluntular: Prehistorya Anabilim Dalı öğretim üye ve öğrencileri tarafından toplanan Gümüşdere yontma taş aletlerini inceleyen Güven Arsebük; aletlerin Üst Paleolitik karakterde; fakat yerel bir Orta Paleolitik endüstrinin etkisinde geliştiği kanısındadır. Aynı yerde ele geçen ve Alt Paleolitik Çağ'a tarihlenen satır tipinde çekirdek yontma taş aletin ise sürüklenerek buraya geldiği iddia edilmektedir [Esin 1992:64]. Gümüşdere ve Domuzdere kumullarının; Epipaleolitik Çağ avcı gruplarına gene açık hava bir konaklama yeri olarak hizmet verdiği çok sayıda ele geçen mikrolit tipte dilgi çekirdekler; sırtlı dilgiçikler; minik dilgilerin varlığından anlaşılmaktadır [Özdoğan 1982:lev.XV;res.8; Özdoğan 1983a:res.2; Esin 1992:lev.3/29-33; Gatsov-Özdoğan 1994:106-107]. Gümüşdere'de eski kumulun üzerinde; henüz tahrip olmadan; daha yoğun ve sistemli toplamaların yapılması gerekmektedir. Şimdilik bu kamp yerleri Üst Paleolitik Çağ'ın sonuna ve Epipaleolitik Çağ'a tarihlenmektedir. Kilyos kumulunda da tekil ve dağınık olarak yontma taş alet ve artıkları bulunmuştur [Özdoğan 1985:res.1'deki harita]. |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: |
