|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Aslankaya Anıtı |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Kutsal Alan |
|
Rakım:
|
m |
|
Bölge:
|
Ege |
|
İl:
|
Afyonkarahisar |
|
İlçe:
|
İhsaniye |
|
Köy:
|
Döğer |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Yüzey Araştırması |
|
Dönem:
|
Erken Frig Orta Frig Geç Frig |
|
|
|
  |
|
| Yeri: Afyonkarahisar İli, İhsaniye İlçesi, Döğer Beldesi'nin 4 km güneydoğusunda Döğer-Üçlerkayası köy yolunun hemen batısındaki kaya kütlelerinin biri üzerinde yer alan anıtsal Frig kaya fasadıdır. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: 1884 yılında W.M. Ramsay tarafından bulunarak detaylı bir şekilde incelenmiştir. Daha sonra T. Tüfekçi-Sivas tarafından 1997 yılında bölgede gerçekleştirilen yüzey araştırmasında incelenmiştir. Üzerindeki büyük aslan kabartmaları nedeniyle yörede Aslan Kaya adıyla tanınan anıt, literatüre de aynı adla geçmiştir. |
| Tabakalanma: |
| Buluntular: Heykel/Kabartma: Güney doğu yönüne bakar. Yüksekliği 7.15, genişliği 6.6, yerden yüksekliği ise 2.75 m'dir. Akroterli, üçgen alınlıklı bir yapının ön cephesinin kayaya işlenmiş şeklidir. Anıtın işlendiği kaya kütlesi yaklaşık 15x6.6x4.2 m boyutlarındadır. Fasad, karşıdan ve yandan bakıldığında hem olduğundan daha uzun ve ince, hem de Bahşayiş Anıtı gibi üç boyutlu bir yapı izlenimi vermektedir. Ayrıca, bu yüzlere hayvan kabartmaları işlenerek bu etki daha da kuvvetlendirilmiştir. Tepe akroterinin altında alınlıktaki orta dikmenin her iki yanında -yürür pozda- antitetik iki sfenks kabartması yer alır. Ana kiriş üzerine tek satırlık Paleo-Frigce yazıt kazınmıştır. Cephe duvarı, 4.3x6.6 m boyutlarındadır. Duvar yüzeyi, rapport tekniğinde işlenmiş geometrik motiflerle bezelidir. Bu bezeme, her iki yanda tek sıra kabartma baklava motifi dizisi ile süslü ince bir çerçeve içine alınmıştır. Cephe duvarının ortasında, anıtın odağını oluşturan dikdörtgen niş yer alır. İki kademeli bir çerçeve ile çevrelenmiştir. Çerçevelerin gerisinde arka duvara doğru genişleyen niş, 2.4x1.8/2.2x1.4 m boyutlarındadır. Ardına kadar açılmış çift kanatlı kapısı ile ana tanrıça heykelinin bulunduğu kutsal odanın (cella) içi bütünüyle görülmektedir. Ahşap asıllarından aynen kopya edilen kapı konstrüksiyonunda, bütün elemanlar yüksek kabartma olarak işlenmiştir. Kutsal odayı simgeleyen nişin tavanı ve yan duvarları özenli bir işçiliğe sahiptir. Tabanı ise aşınarak bir oyuk şeklini almıştır. Kapı hizasında, arka duvarda, antitetik iki aslan arasında ayakta duran ana tanrıça kabartması yer alır. Yüksek kabartma olarak işlenen tanrıça, cepheden betimlenmiştir. Başında, yüksek, silindirik bir polos vardır. Başlık, tavana değer. Uzun elbisesinin sadece dış konturları bellidir. Omuzlarından aşağı doğru uzun bir örtü sarkar. Kolları, her iki yanda vücuda yapışık olarak dirsekten bükülmüştür. Aslanlar, tanrıçaya göre daha alçak kabartma olarak işlenmiştir. Arka ayakları üzerinde dikilerek -antitetik olarak- tanrıçaya yönelmişlerdir ve ön pençeleri ile tanrıçanın başına dokunurlar. Alçak birer kaide üzerinde oldukları görülebilmektedir. İkisinin de yüzleri tahrip olmuştur. Buna karşın, omuz eklemleri, ön bacak ve sırt kaslarının ayrıntılarını görmek mümkündür. Anıtın yan yüzleri de kabarmalarla süslenmiştir. Sağ yan yüzünde, arka ayakları üzerinde fasada doğru yönelmiş devasa bir aslan kabartması yer alır. Sol yan yüzde ise bir griffon kabartması vardır. Bu anıt, kaya fasatlarının gizemini bir ölçüye kadar anlamamıza yardımcı olan ünik kapı konstrüksiyonu ve zengin kabartmaları ile bütün Frig fasatları içinde özel bir yere sahiptir. Buna karşın hiç bir koruma önlemi alınmadığından doğa koşulları karşısında her geçen gün biraz daha aşınarak özelliklerini yitirmektedir. Ancak, anıtın geleceğini tehdit eden asıl tahribatlar son yıllarda defineciler tarafından gerçekleştirilmektedir. Alınlık ve duvar yüzeyinde, patlayıcı yerleştirilmek için açılan irili ufaklı çok sayıda delik mevcuttur. Nitekim 1993 yılında niş çerçevesi ve cephe duvarının sağ yanı bu teknikle patlatılarak yaklaşık 1 m. çapında, 0.7 m derinliğinde geniş bir çukur meydana getirilmiştir. Son olarak 2004 yılında niş içindeki ana tanrıça kabartması defineciler tarafından kazma ile parçalanarak tamamen yok edilmiştir. |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: |
