TAY-Haber Ayrıntı

Bir s�yle�inin ard�ndan SESS�ZL��E SORULAR...

Ay�e Didem Bayvas

18/10/2008

Yap� Kredi K�lt�r Sanat bu y�lki Arkeoloji Konu�malar� dizisinde �stanbul'un Arkeolojisini konu�may� hedefliyor. Bu y�l�n ilk konu�mac�s� �stanbul Arkeoloji M�zeleri M�d�r� �smail Karamut oldu. K�lt�r varl�klar� konusunda son haftalar�n en �ok konu�ulan konusu olan "Yenikap� Kaz�lar�"n�n �nemli ismi Say�n �smail Karamut'un konu�mas� moderat�r G�l Pulhan'�n a��klamas�yla ba�lad�. A��klamada bu konu�malar�n bas�ndaki yaz�lardan �ok �nce planland��, konu�man�n bug�ne denk gelmesinin tamamen tesad�f oldu�u anlat�ld�. Bu a��klamadan sonra yeni bir s�ylem beklemek do�ru de�ildi asl�nda ancak sorulacak sorular vard� ve tatmin edici cevaplar aran�yordu haliyle. Say�n Karamut ger�ekten de bir tek konu hari� yeni bir �ey s�ylemedi. Bir�o�u daha �nce �e�itli yay�n organlar�nda okudu�umuz, izledi�imiz ya da yerinde g�rd��m�z bilgilerdi. Toplam kaz� alan� 58 bin metrekare olan Marmaray ve metro ortak b�lgesinde bug�ne kadar toplam 70 adet a�ma a��ld�. Ku�kusuz ilk heyecanlar, bulunan teknelerle ya�and�. Ekim 2008 itibariyle de bulunan tekne say�s� otuz��e ula�t�. Konservasyon havuzundaki tekneler 5 y�ll�k bir s�re� sonunda umuyoruz ki sergilemeye al�nacak. Yenikap� kaz�lar�ndaki bir di�er heyecan -6.60 metrede prehistorik bulgularla kar��la��lmas� oldu. Dikey dikmelerin aras�nda dal �rg� sistemiyle yap�lm�� konutlar Neolitik �a� yerle�mesine i�aret ediyor. Bug�nlerde bas�nda izlenen tart��malar da bu yerle�menin 20 m kadar do�usundaki alanla ilgili. 110 metrekare oldu�u s�ylenen bu killi tabakaya "kep�e girer-girmez" tart��malar� s�r�yor. Karamut konu�mas�nda bu bal��k tabakada 1 metrenin alt�nda buluntu ��kmad��n�, sadece k�r�k �anak ��mlek par�alar� ile kar��la��ld��n� a��klad�. Bu b�lgede a��lan 20x25 m �l��s�ndeki a�mada -9 metrede ana topra�a, yani miyosen d�nemi dolgusuna inildi�ini, bu alanda hi�bir �ekilde mimari ya da k�lt�r tabakas� olmad��n� belirten Karamut, bu alan d��ndaki her yerin elle kaz�ld��n� ancak bu b�lgedeki siyah killi tabaka nedeniyle buradan kep�e ile al�nacak b�l�mlerin ba�ka bir alanda tekrar ay�klanaca��n� s�yledi. Karamut ayr�ca, bu siyah killi tabakada bulunan �anak ��mlek par�alar�n�n Neolitik yerle�menin ��pl�� olarak kullan�lmas� sonucu oldu�unu da belirtti. Prof.Dr. Do�an Perin�ek'in jeolojik incelemesine g�re Neolitik �a�'da Marmara denizi bug�nk� seviyesinden -6.60 m daha a�a��daym��. Kaz� s�resindeki bir ba�ka heyecan ise 51 m uzunlu�unda, 4.20 m enindeki kal�nt� oldu. �u anda emekli olan kaz� sorumlusu Metin G�k�ay bu kal�nt�n�n Constantine surlar�na ait oldu�unu a��klam��t�. Bu bulgu, sadece �stanbul'un tarihi i�in de�il, d�nya k�lt�r tarihi i�in de m�thi�ti. Ancak �al��malar bu b�lgede devam etmedi, Koruma Kurulu karar� ile �zeri �rt�ld�, incelemeler tamamlan�p kal�nt�n�n d�nemi kesinle�ti�inde arkeolojik park olarak yeniden a��lacak. En az�ndan ald��m�z bilgiler b�yle. Konu�man�n i�inde en yeni bilgi, bulunan kilisenin Koruma Kurulu taraf�ndan kald�r�l�p �al��ma bittikten sonra yeniden yerine yerle�tirilmesine karar verilmesiydi. Konu�man�n sonunda kimsenin ne soraca��na karar veremedi�i bir sessizlik s�resinde ben kafamda sorular �retmi�tim ancak �� soru sonra ald��m cevaplar ne yaz�k ki bekledi�im bilimsel a��klamalar olmaktan �ok ama �ok uzak olunca di�erlerinden vazge�tim. Sorulardan ilki bulunan �ok miktardaki, a��rl�kl� olarak �anak ��mlek par�alar�n� da i�eren k��k buluntular�n ne yap�ld�� idi. Bekledi�im cevap "�u kadar miktard�, bunlar�n �u kadar� m�zelik, �u kadar� et�dl�k vs. idi, geri kalanlar da �u �ekilde de�erlendirildi" iken ald��m cevap "��e yarayanlar ayr�ld�, gerisi bize g�sterilen yere g�m�ld�" oldu. �kinci sorum kilisenin ta��nmas�yla ilgiliydi. Ne �ekilde ta��naca�� ve projedeki yerinin bo� olup olmad��, daha sonra yerle�tirilme zaman� geldi�inde �zg�n yeri doluysa ne yap�laca��yd�. Bekledi�im cevap "Bu konuda �u �niversiteden �u ki�iler ta��nma sistemleri �zerinde �u �ekilde �al��yorlar, projedeki yeri �u �ekilde, daha sonra da ��yle olacak" iken ald��m cevap "Uzmanlar taraf�ndan ta��nacak ancak ben projeyi hi� g�rmedim, bo� olup olmad��n� bilmiyorum" oldu. Proje konusunda �e�itli zamanlama ve maliyet problemleri s�rerken de�i�tirilmesi gerekirse ne olaca��n� soruma ilave etti�imde de bu konunun Say�n Karamut'u ilgilendirmedi�ini ��renmi� oldum. ��nc� sorum ise siyah killi 110 metrekarelik alan�n Neolitik �a� yerle�mesinin sadece 20 m do�usundayken, nas�l olup da orada hi�bir mimari ya da k�lt�r tabakas� olmad��ndan bu kadar emin olduklar�yd�. Bekledi�im cevap "Bu alanda �u kadar aral�klarla �u kadar metreye inilerek �u kadar a�ma a�t�k, bulgular�m�z ��yle ��yle oldu" iken ald��m cevap "Yemin etsem inan�r m�s�n�z" oldu. ��te tam bu anda di�er sorulardan vazge�tim... Di�er sorular�m aras�nda Metin G�k�ay taraf�ndan "Constantine surlar�" olarak tan�mlanan yerdeki kamula�t�rmalar�n neden tamamlanmad��, m�teahhidin neden �srarla burada kendine �al��ma alan� a�mas�na izin verildi�i, incelemeler tamamland��nda bulunan bu duvar par�as�n�n ger�ekten Constantine surlar� oldu�u ortaya ��karsa ne yap�laca��, bu b�lgede kaz�y� durdurmaya nas�l cesaret ettikleri, �stanbul tarihi i�in bu kadar �nemli bir ke�fin tamamlanmas� konusunda nas�l riske girdikleri, bunlar�n cevab�n� kamuoyuna sonra nas�l verecekleri vard�. Bir di�er sorum ise �ok uzun zamand�r 24 saat �al��t�rd�klar� arkeologlar� neden i�ten ��kard�klar�, bal��kta �al��maya raz� olan ve kep�e girmesini istemeyen bu uzmanlar�n bu i�ten ne ��karlar� oldu�uydu. �stanbul s�yle�ileri gelecek ay da devam edecek. Belki gelecek konu�mac� bilimsel olarak daha fazla ayd�nlatacak, belki oldu�um yerde sayaca��m gene. Ancak g�r�nen �u ki �ok kimsenin i�i rahat etmeyecek...

Liste'ye Haber Arama Makinesi'ne