TAY-Haber Ayrıntı

KONTROLS�Z KALABALIKLAR, TAR�H�N �MR�NDEN �ALAR...

Ay�e Didem Bayvas

30/3/2006

29 Mart 2006 g�n� meydana gelen 21.y�zy�l'�n d�rd�nc� tam g�ne� tutulmas� olay�, baz� Afrika ve Asya �lkeleri ile birlikte T�rkiye'den de g�r�ld�. B�yle bir tutulma son olarak 11 A�ustos 1999 g�n� T�rkiye'den izlenmi�ti. Bundan sonra yurdumuzdan izlenebilecek "Tam G�ne� Tutulmas�" ise 30 Nisan 2060 tarihinde meydana gelecek. Ge�mi�teki insan topluluklar�n�n yaz�l�, yaz�s�z k�lt�r miraslar�nda G�ne� ve Ay tutulmalar�n�n nedeni hep do�a�st� g��lerle a��klanmaya �al��lm��t�r. Yap�lan tasvirlerde tutulmalar s�ras�nda ya bir tanr�, ya bir k�t� ruh ya da u�ursuz bir hayvan G�ne�'i veya Ay'� s�nd�rmeye, yok etmeye �al��maktad�r. D�nya �zerinde farkl� k�talarda geli�mi� farkl� k�lt�rlerin hemen hemen hepsi tutulmalar s�ras�nda gelebilecek olas� tehlikelerden korunmak i�in benzer inan��lar geli�tirmi�lerdir. G�ne� Tutulmalar� bazen tarihin ak��n� bile de�i�tirmi�tir. �rne�in, Med Kral� Kyaksares ile Lidya Kral� Alyattes'in ordular�, M� 585 y�l�n�n 28 May�s'�nda K�z�l�rmak nehri k�y�s�nda kar��la�t�. Sava� s�ras�nda tam g�ne� tutulmas� meydana geldi ve g�n ortas�nda ortal�k gece gibi karard�. Bunu ilahi bir i�aret olarak alg�layan ve b�y�k bir korkuya kap�lan taraflar, aralar�nda bar�� anla�mas� yaparak, sava�a hemen son verdiler. K�z�l�rmak, her iki devlet aras�nda s�n�r kabul edildi. G�ne� tutulmas�, y�zy�llar boyunca �e�itli inan��lara neden oldu. Ay ile g�ne�i iki karde� gibi kabul eden Yakut T�rkleri'ne g�re " G�ne� Tanr�s�" daha �nemli idi. Yakut efsanelerinde g�ne� tutulmas� ��yle anlat�ld�: "Ay ile g�ne�in aralar�nda kavga ettiklerini de g�r�yoruz. B�y�k kahramanlar ve iyi insanlar, genel olarak ay ile g�ne�in himayesinde idiler. K�t� ruhlar ise onlarla s�resiz olarak sava� halinde idiler. Bu k�t� ruhlar�n bazen g�ne�i kovalay�p yakalad�klar� da oluyordu. G�ne� tutulmas� olay�, b�yle k�t� ruhlar�n g�ne�i ma�lup edip de ele ge�irdikleri zaman meydana geliyordu." G�ne� tutulmas� toplumlarda de�i�ik inan��lara neden oldu. Baz� y�relerde ay ve g�ne�in �eytan taraf�ndan tutuldu�una inan�l�yordu. Baz� y�relerde hala ge�erlili�ini s�rd�ren bu inan��a g�re, tutulma olay� ba�lay�nca teneke, davul �al�n�yor, silahlar ate�leniyor, g�r�lt�den korkan �eytan�n ay� veya g�ne�i serbest b�rakaca��na inan�l�yor. Baz� toplumlarda ise g�ne� tutulmas�, k�yamet, k�tl�k, sava�, kar��kl�k ve deprem alameti say�l�yor. Kimileri de g�ne� tutulmas�n� b�y�k ve �nl� ki�ilerin �l�m�ne i�aret say�yor. Bu y�l da T�rkiye'de g�ne� tutulmas� s�ras�nda teneke �alanlar�n, ate� edenlerin yan�s�ra g�ne� tutulmas� s�ras�nda namaz k�ld�ran imamlara, okunan �stiklal Mar�lar�na, birbirlerine sar�lanlara, dua okuyanlara, horon tepenlere rastlad�k. Antalya'dan Ordu'ya kadar, t�m antik kentler ve S�T alanlar�, g�r�nt�ye yapt�klar� olumlu katk�lar nedeniyle kalabal�klara mekan oldu. Ama en �arp�c� g�r�nt�ler �zellikle NASA'n�n yay�n yapt�� Side Antik Kenti'nden geldi. Kontrols�z kalabal�klar Apollon Tap�na��'n� doldurdu. Turizm mi k�lt�r arac�l��yla bilime hizmet etti, bilim mi k�lt�r arac�l��yla turizme merak etmiyorum. Benim merak etti�im, bu kontrols�z kalabal�klar�n, sesleriyle, varl�klar�yla, ta��d�klar� a��r aletleriyle Apollon Tap�na��'n�n �mr�n� ka� y�l k�saltm�� oldu�u... 1. Foto�raf Alt�: Sultanahmet Meydan� - Milliyet, 29.03.2006 3. Foto�raf Alt�: Side, Apollon Tap�na�� - H�rriyet 29.03.2006 4. Foto�raf Alt�: Konya - Konya Hakimiyet Gazetesi, 29.03.2006

Liste'ye Haber Arama Makinesi'ne