TAY-Haber Ayrıntı

CUNDA'DA B�R GAR�P K�L�SE, TAKS�YARH�S

Ay�e Didem Bayvas

2/10/2006

Bug�n resmi kay�tlarda Alibey olarak ge�en ve bizim Cunda dedi�imiz ada, antik �a�da Nesos, Piri Reis'in Kitab-� Bahriye'sinde Yunda olarak an�l�rd�. Bilinenin aksine, 1924 y�l�na kadar ada n�fusunun neredeyse tamam�n� olu�turan Rumlar adaya Cunda demezlerdi. Adan�n ad� onlar i�in �Kokulu Ada' anlam�na gelen Moshinos'du. Cunda ad�na ise sadece Osmanl� kay�tlar�nda rastlan�r. Cunda, ta� d��eli sokaklar� ve g�l kurusu rengindeki sar�msak ta��ndan yap�lm�� y�zy�ll�k neo-klasik evleriyle zamana kar�� direnmektedir. 1924'deki m�badele sonucu Yunanistan'a giden Cunda halk�n�n yerine Girit'ten, Midilli'den ve Makedonya'dan gelen T�rkler yerle�mi�. Gelenler yabanc� olmad�klar� ada k�lt�r� nedeniyle b�lgeye kolay adapte olmu�lar. B�ylelikle ya�am ayn� �ekilde devam etmi�. Cunda'n�n evleri ve sokaklar� kadar bug�n ayakta kalabilen/kalmaya �al��an tek kilisesi olan Taksiyarhis de g�rkemli yap�s�yla dikkati �eker. Bulundu�u yer, H�ristiyanlar ile M�sl�manlar�n birlikte ya�ad�� kentin ilk mahallesidir. Bizans mimarisinde s�k�a kullan�lan kubbeli bazilika plan�nda 1873 y�l�nda in�a edilen kilise, adan�n metropol kilisesiydi.� Kilise avlusuna iki s�tunla ta��nan ��gen al�nl�kl� an�tsal bir kap�dan girilir. Dikd�rtgen planl� uzun bir yap� olan kilise, do�u cephesinde yar�m yuvarlak, d��ar� ta�k�n bir apsisle sonlan�r. Kilisenin ana mekan�, birbirine kemerlerle ba�lanan d�rder ta��y�c� s�tunla, �� nefe ayr�lm��t�r. Kilisenin kap�s� bat� y�n�ndeki narteks �zerindedir. Kilise duvarlar�, kaba yontu ta�tan y��ma tekni�i ile in�a edilmi� olup merdivenler, pencere kemerleri ve s�veler geleneksel sar�msak ta��ndand�r. Adada ya�ayanlar�n rivayet etti�ine g�re zaman�nda d�nyadaki Ortodoks kiliselerinin zeytin, zeytinya�� ve sabun ihtiyac�n� kar��lamakta olan Taksiyarhis Kilisesi, mimari �zellikleri, i�teki mermer i��ili�i, dini konular� i�eren tavan s�slemeleri, Isa'n�n do�umundan �l�m�ne kadar hayat�n� anlatan freskleri, bal�k derisi �zerine yap�lm�� aziz ve azize portreleri ile yak�n zamana kadar g�r�lebiliyordu. Ancak do�a ve insan tahribat�, h�zla ��kmesine neden oldu. 11.09.2003 tarihindeki f�rt�nadan sonra g�venlik nedeniyle ziyaret�i giri�ine kapat�lan kilise, kuzey duvar�ndaki tavandan zemine kadar olan �atlak acilen bak�m alt�na al�nmad�� takdirde zaman�n ac�mas�zl��na daha fazla direnemeyecek. Yap�lan bir a��klamada bu y�l�n May�s ay� i�inde ihaleye ��kacak olan Vak�flar Genel M�d�rl�� taraf�ndan binan�n g��lendirme �al��malar�n�n 2006'da, restorasyonunun da 2007'de planland�� duyurulmu�tu. Restorasyon projesi son y�llarda pek moda oldu�u �ekilde K�lt�r ve Sanat Merkezi olarak onayland�. Ancak 2006 y�l�n�n Eyl�l ay�na gelindi�i halde yap�da hi�bir g��lendirme �al��mas� yap�lmad��n� foto�raflarda g�rebilirsiniz. Hatta her y�l geleneksel olarak yap�lan ve Mikail ile Cebrail melekleri i�in Ortodoks geleneklerine g�re dualar edilen Melekler Ayini 28 Eyl�l'de kilisenin bah�esinde yap�ld�. G�rd��n�z i� mekan foto�raflar� yap�ya girilemedi�i i�in pencereye uzanarak �ekilmi�tir. Duvarlardaki fresklerin �zerlerini a��klar�n kalpli, oklu isimlerinin kaplam��t�r. Oysa Cunda'da a��klar i�in bir mekan zaten mevcut. A��klar Tepesi adan�n manzaras�n�n en g�zel izlenebildi�i yerken buradan ne istendi�ini ben anlayamad�m. Ayr�ca pencerelere ba�lanan muhtelif bez par�alar� ve mum yan�klar� ile bir t�rbe muamelesi yap�lm�� olmas� da abes bir durum ��nk� Taksiyarhis herhangi bir aziz ad� filan olmay�p Yunanca'da Ba�melek anlam�na gelmekte.

Liste'ye Haber Arama Makinesi'ne